Accessibility links

Дәрігерлер жүрек гендерінің дертін Ирандағы үлкен отбасынан тапты


Америка Құрама Штаттары мен Иран ғалымдарының ұжымы Ирандағы бір үлкен отбасының мүшелері ішінен ұрпақтан ұрпаққа өтіп, гендік өзгеріске ұшырайтын жүрек дертінің іздерін тапты. Жүрек гендерінің осылайша өзгеруі – “қан тамырларының асқынуы” сынды жүрек дертіне соқтырады. Жүректің қабынып, тоқтап қалуына себеп болатын “қан тамырларының асқынуы” сынды мұндай дерт – бүкіл дүние жүзінде адамның өліміне себеп болатын ең көп тараған аурудың бірі болып табылады.

Бұл ізденістің ең басты авторы Ария Мани (Arya Mani) – осы күні Йель университетінің медицина мектебінде жұмыс істейтін Теһран тұрғыны. Өзінің ғылыми ізденісін әрі қарай жалғастыру үшін А.Мани туған еліне оралуға бел буды. Өйткені, жақын туыстардың арасында қыз алысып, қыз берісу - үйреншікті құбылысқа немесе “дәстүрге” айналған елді-мекендерден генетикалық аурулардың іздерін табу әлдеқайда жеңіл көрінеді. Ария Манидің мәліметі бойынша, Иранда жаңа ғана дүниеге келген сәбилердің шамамен 25 пайызының ата-анасы жақын туыстар болып шығады.

А.Мани зерттеген ирандық отбасы Теһранда тұрады. Бұл отбасында жүрегінің қабынуынан талай жан қайтыс болған. Ғылыми зерттеуден өткен бірінші адамның жақын 28 туысының ішінен 23-інің 50-ге толысымен қайтыс болған туысымен ортақ гендері болған. Осыған дейін қайтыс болған отбасы мүшелерінің жүректеріне төнген бірнеше қатері болыпты. Атап айтқанда, олардың қан қысымы өте жоғары, қанындағы холестериннің үлесі тым көп және диабеті болған көрінеді. Бірақ олардың бірі де онша толық болмаған, тек біреуі ғана темекі шеккен. Ирандық отбасының жүрегіне әсер ететін қатері болмаған өзге мүшелері, орта есеппен, 81-ге дейін өмір сүрген.

Осы отбасының ішінде генетикалық кемшілігі бар мүшелерінің сирек кездесуіне байланысты, Ария Манидің ашқан жаңалығы “жүрекке қан айдайтын қан тамырларының асқынуына не себеп болады?” деген сауалға толық жауап бере алмайды. Оның есесіне Йель университетіндегі медицина мектебінің ғалымы Ричард Лифтонның (Richard Lifton) ашқан жаңалығы денсаулықты қорғаудың “баға жетпес кілтін” ұсынады. Осы “кілтпен” қаруланған ғалымдардың ұжымы жалпы дертке ұшыраған адамның денесіндегі метаболикалық мәшиненің шала-шарпы жұмыс істеуіне не себеп болатынын түсіне аламыз деп үміттенеді. Міне сонда, бәлкім, сырқат адамның денсаулығын жақсарту үшін ғалымдар метаболикалық жолдарды қайта жабдықтаудың амалын анықтай алуы да әбден мүмкін. Ғалымдардың осы ізденісі АҚШ-та басылып шығатын “Science” немесе “Ғылым” журналының осы аптадағы санында жарық көрді.
XS
SM
MD
LG