Ирақ, Ауғаныстан және Иран елдерінің мәселесі Еуропа мен Құрама Штаттар жағдайларды қалай әр түрлі қабылдап, қарсы тұра алатынын көрсетті. Сонымен қатар, бұл транс-атлантикалық елдердің ынтымақтастығын танытты. Будапештегі қоғамдық саясат жөніндегі институттың маманы Север Войнеску, талқылауларды Роберт Каданның жаннат пен билік-Америка мен Еуропадағы жаңа әлем тәртібі деген кітабынан дәйек келтіре отырып бастады.
“Еуропалықтар мен Американдықтардың әлем туралы ортақ көзқарас бөлісу сияқты сылтауын, немесе тіпті олардың бірдей әлемді басып алуын тоқтататын кез келді. Басты стратегия мен халықаралық мәселелерде бүгін американдықтар марстан, еуропалықтар шолпан жұлдыздан. Олар кішкене ғана келісіп, бірін-бірі аздап қана түсінеді әрі қазіргі жағдай ауыспалы емес. Транс-атлантикалық себептер шексіз бөлінеді, даму жағдайларында ұзақ әрі тағы созылатын сияқты”.
Бұл тым әсіреленіп айтылған сияқты болуы мүмкін, бірақ Америка Құрама Штаттары мен Еуропа Одағы арасындағы қарым-қатынастар шындық. Еуро Одақ пен АҚШ жасаған стратегиялар бірдей қауіп-қатер мен бірдей құндылықтарды көрсетеді.
Айырмашылықтары нақты бір проблемалар бойынша істерде байқалады. Еуропалықтардың көбі көмекке көбірек ақша бөлу мен қайырымдылық қолдау саясатын ұстанады. Тек 20 пайыз ғана еуропалық халықаралық қауіппен әскер жөнелтуге келіседі. Ал, американдықтардың 60 проценті егер өздеріне қажет болған жағдайда ауыр шешім қабылдауды қолдайды.
Иранның ядролық бағдарламасы мәселесінде 47 пайыз еуропалық бұл жағдайды дипломатиялық жолмен шешкісі келсе, 47 пайыз американдық бұл проблеманы әскери жолмен шешу жағы қаралуы керек деп есептейді.
Сарапшы Вонескудың айтуынша, Ауғаныстандағы жағдай да Еуропа мен Америка арасындағы гольф ойыны сияқты. Оның атап көрсетуінше, НАТО-ға мүше барлық елдер формалды түрде альянс күштері талибан бүлікшілерімен күресіп жатқан жердегі Ауғаныстандағы миссияға қатысып жатыр.
Бірақ, НАТО-ның кейбір елдері өз міндеттемелерін орындауда қаржы көзін таба алмай отыр. Канада, Дания сияқты кейбір мүше елдер болса,өздерінің тіпті елден әскерін шығару мүмкіндігін білдіріп отыр.
Войнескудың пікірінше, әскерлердің жетіспеуінен НАТО бейбіт тұрғындар зардап шегіп жатқан әуе шабуылдарын жасауға мәжбүр. Оның салдарлары жергілікті тұрғындар ішінде соғысты қолдамауға әкеліп отыр. Бұл тұрғыда Войнеску дәл қазір қоғам өз еліңде әскери миссияны қолдамаса, соғыста жеңіледі дей келе мұндай мәселе Ираққа қатысты жағдайда тіпті жаман болып, НАТО елдері арасындағы келіспеушілктерге әкелді.
“Транс-атлантикалық байланыстар үшін Ирақ жерсілкінісінің қуатты күшіндей әсер етті”.
Бұл жағдайға қатысты Уашингтондағы Таяу Шығыс саясаты бойынша институттан Саймон Хендерсон да транс-атлантикалық елдердің ынтымақтастығы туралы өзінің алаңдаушылығын білдірді. Сарапшылардың айтуынша, Ирақ, Ауғаныстан және Иран мәселесі Батыстың бетпе-бет келіп отырған жалғыз қаупі емес. Хендерсонның сөзіне қарағанда, Ресейдің өсе түскен кеудемсоқтығы мен Мәскеудің Батыстың бастамаларына қарсы болып келе жатқаны транс-атлантикалық елдердің ынтымақтастығына төнген жаңа қауіп болып отыр.
“Еуропалықтар мен Американдықтардың әлем туралы ортақ көзқарас бөлісу сияқты сылтауын, немесе тіпті олардың бірдей әлемді басып алуын тоқтататын кез келді. Басты стратегия мен халықаралық мәселелерде бүгін американдықтар марстан, еуропалықтар шолпан жұлдыздан. Олар кішкене ғана келісіп, бірін-бірі аздап қана түсінеді әрі қазіргі жағдай ауыспалы емес. Транс-атлантикалық себептер шексіз бөлінеді, даму жағдайларында ұзақ әрі тағы созылатын сияқты”.
Бұл тым әсіреленіп айтылған сияқты болуы мүмкін, бірақ Америка Құрама Штаттары мен Еуропа Одағы арасындағы қарым-қатынастар шындық. Еуро Одақ пен АҚШ жасаған стратегиялар бірдей қауіп-қатер мен бірдей құндылықтарды көрсетеді.
Айырмашылықтары нақты бір проблемалар бойынша істерде байқалады. Еуропалықтардың көбі көмекке көбірек ақша бөлу мен қайырымдылық қолдау саясатын ұстанады. Тек 20 пайыз ғана еуропалық халықаралық қауіппен әскер жөнелтуге келіседі. Ал, американдықтардың 60 проценті егер өздеріне қажет болған жағдайда ауыр шешім қабылдауды қолдайды.
Иранның ядролық бағдарламасы мәселесінде 47 пайыз еуропалық бұл жағдайды дипломатиялық жолмен шешкісі келсе, 47 пайыз американдық бұл проблеманы әскери жолмен шешу жағы қаралуы керек деп есептейді.
Сарапшы Вонескудың айтуынша, Ауғаныстандағы жағдай да Еуропа мен Америка арасындағы гольф ойыны сияқты. Оның атап көрсетуінше, НАТО-ға мүше барлық елдер формалды түрде альянс күштері талибан бүлікшілерімен күресіп жатқан жердегі Ауғаныстандағы миссияға қатысып жатыр.
Бірақ, НАТО-ның кейбір елдері өз міндеттемелерін орындауда қаржы көзін таба алмай отыр. Канада, Дания сияқты кейбір мүше елдер болса,өздерінің тіпті елден әскерін шығару мүмкіндігін білдіріп отыр.
Войнескудың пікірінше, әскерлердің жетіспеуінен НАТО бейбіт тұрғындар зардап шегіп жатқан әуе шабуылдарын жасауға мәжбүр. Оның салдарлары жергілікті тұрғындар ішінде соғысты қолдамауға әкеліп отыр. Бұл тұрғыда Войнеску дәл қазір қоғам өз еліңде әскери миссияны қолдамаса, соғыста жеңіледі дей келе мұндай мәселе Ираққа қатысты жағдайда тіпті жаман болып, НАТО елдері арасындағы келіспеушілктерге әкелді.
“Транс-атлантикалық байланыстар үшін Ирақ жерсілкінісінің қуатты күшіндей әсер етті”.
Бұл жағдайға қатысты Уашингтондағы Таяу Шығыс саясаты бойынша институттан Саймон Хендерсон да транс-атлантикалық елдердің ынтымақтастығы туралы өзінің алаңдаушылығын білдірді. Сарапшылардың айтуынша, Ирақ, Ауғаныстан және Иран мәселесі Батыстың бетпе-бет келіп отырған жалғыз қаупі емес. Хендерсонның сөзіне қарағанда, Ресейдің өсе түскен кеудемсоқтығы мен Мәскеудің Батыстың бастамаларына қарсы болып келе жатқаны транс-атлантикалық елдердің ынтымақтастығына төнген жаңа қауіп болып отыр.
