Accessibility links

«Хьюман Райтс Вотч» Жаңаөзендегі азаптау туралы деректерді тексеруге шақырды


Полиция күші Жаңаөзеннің орталық алаңында тұр. 18 желтоқсан 2011 ж.
Полиция күші Жаңаөзеннің орталық алаңында тұр. 18 желтоқсан 2011 ж.

«Хьюман Райтс Вотч» халықаралық құқық қорғау ұйымы Қазақстан билігін Жаңаөзенде ұсталғандарды азаптауы мүмкін екендігі туралы деректерді дереу объективті түрде тексеруге шақырды. Бас прокуратура Жаңаөзенде қаза тапқандардың саны 15-ке жеткенін хабарлады.

«Ешқандай жағдайда адамдарды азаптап-қинау болмауы тиіс», – деп мәлімдеді «Хьюман Райтс Вотч» ұйымының өкілі Рейчел Денбер.

Жаңаөзенде тәртіпсіздіктер болған екі күннің ішінде 130-ға жуық адам ұсталғаны туралы Қазақстан бас прокуратурасы желтоқсанның 18-і күні мәлімдеген еді. Бірақ ресейлік «Новая Газета» басылымының тілшісі Елена Костюшенко Жаңаөзенде ұсталғандардың тізімінде 700 адам болғанын көргенін айтып отыр, делінген «Хьюман Райтс Вотч» ұйымының мәлімдемесінде.

«ОЛАРДЫҢ БАСЫН ЖАНЫШТАП, МҰРЫНДАРЫН БҰЗДЫ»

Елена Костюшенконың жазуынша, 700 адамның 400-іне қылмыстық және әкімшілік баптар бойынша айыпталған. Жергілікті тұрғындардың айтуынша, көптеген жұрт өз туған-туыстарын таба алмай жүр, оларды қамауда ұстап отыр деп қауіптенеді, деп жазады ресейлік журналист.

Желтоқсанның 16-сы күні ұсталып, бір күннен соң босталғандардың бірі Елена Костюшенкоға берген сұқбатында өзін үнемі ұрып-соққаны туралы айтып берген. Журналистің жазуынша, бұл адамның мұрны сынған, сонымен бірге қабырғасына да зақым келгенге ұқсайды: оның денесінің бүйрек тұсында екі жер көкпеңбек болып қалған, ол қан түкіріп отырды деп жазады ресейлік журналист. Әлгі адам камерада өзімен бірге қамауда болған 22 кісінің көбінің аяқ-қолдары сынғаны туралы айтқан.

Бұл адам полиция қызметкерлерінің ұсталғандарды етпеттеп жатқызып, қарақұстарынан аяқпен жаныштап, мұрындарын сындырғаны туралы журналиске баяндаған. Қатты таяқ жеген екі адамға дәрігерлердің көмегі қажет болған. Сонымен бірге әлгі ұсталған адам бірталай уақыт полиция бекеті маңындағы сыз гаражда қамауда болғанын айтқан. Оның сөзінше, сол жерде 150-дей адам болған. «Хьюман Райтс Вотч» ұйымының мәлімдемесінде, полицияның ұсталғандарға қатыгездік көрсеткені туралы бұдан басқа да деректер бар. Солардың арасында рәзеңке тоқпақпен сабап, су құйғаны туралы да айтылады.

Төтенше жағдай енгізілуіне байланысты биліктің ақпаратқа бақылау қойып, аймақтағы жүріп-тұруды шектеп отырғаны жағдайды одан сайын нашарлатып отыр делінген «Хьюман Райтс Вотч» мәлімдемесінде. Халықаралық ұйым «азаптау мәселесіне қатысты Қазақстанның беделі нашар» екендігі себепті азаптап-қинау туралы түсіп жатқан деректер шындыққа жақын естіледі деп санайды.

Өз мәлімдемесінде халықаралық ұйым Қазақстан түрмелерінде азаптап-қинау жиі қолданылатыны туралы 2010 жылы «Амнести Интернэшнл» халықаралық құқық қорғау ұйымының жариялаған баяндамасын да еске салады.

ЖАҢАӨЗЕНДЕ ҚАЗА БОЛҒАНДАР САНЫ 15-КЕ ЖЕТТІ

Бейсенбі күні Қазақстанның бас прокуратурасы желтоқсанның 16-сы Жаңаөзендегі оқиға кезінде қаза тапқандардың саны 15-ке жеткенін хабарлады.

Желтоқсанның 22-күні бас прокуратураның ресми сайтында жариялланған ақпаратта 1961 жылы туған Базарбай Кенжебаев есімді азаматтың өз үйінде желтоқсанның 21-інде жарақаттарынан қайтыс болғаны айтылған. «16 желтоқсанда оны қалалық ауруханаға жеткізген. Бірақ алғашқы медициналық көмек көрсеткеннен соң, ол ары қарай ем қабылдаудан бас тартып, үйіне жіберілген» делінген ресми хабарламада.

Бас прокуратураның дерегі бойынша, Жаңаөзенде қаза тапқан азаматтардың тізімі:

1. Құбайдұллаев Байбек, 21.07.1989 жылы туған;
2. Аязов Шадияр Елджанүлы, 21.01.1978 жылы туған;
3. Оңғаров Серік Алпысбайұлы, 12.11.1959 жылы туған;
4. Юсупов Радик Расулович, 1987 жылы туған;
5. Тұрғанбаев Аманбек Төреханұлы, 07.05.1984 жылы туған;
6. Көшеров Жаңаберген Жаймұханұлы, 16.11.1979 жылы туған;
7. Дүйсекенов Атаберген Хасанұлы, 27.10.1987 жылы туған;
8. Әбдікарімова Жанар, 11.04.1974 жылы туған.
9. Көшеров Рахат, 11.03.1995 жылы туған;
10. Мұналбаев Нұрлан Дүйсенбайұлы, 08.01.1982 жылы туған;
11. Құлқаиров Атабай Бөребайұлы, 19.07.1967 жылы туған;
12. Шұпашев Жарас Қалдыбекұлы, 29.09.1973 жылы туған;
13. Дүсенбаев Бекесжан, 08.11.1953 жылы туған;
14. Тоқсанбетов Төлеген Диханбайұлы, 03.04.1968 жылы туған;
15. Кенжебаев Базарбай Жаңабайұлы, 1961 жылы туған.

Бұған қоса Қазақстан бас прокуратурасы 2011 жылы желтоқсанның 17-і күні Шетпе елді мекенінде болған жаппай тәртіпсіздіктер салдарынан бір кісі қаза болып, 11 адамның зардап шеккені, соның ішінде бес адам амбулаториялық ем қабылдаса, 6 адам – стационарлық жағдайда емделіп жатқаны туралы хабарлайды.

Бас прокуратураның дерегі бойынша, 17 желтоқсанда Шетпедегі тәртіпсіздіктерде құрбан болған және зардап шеккен адамдардың тізімі:

1. Бердигулов М.А., 31.10.1987 ж.т.;
2. Шопанов А.Н., 04.09.1978 ж.т.;
3. Кендирбаев С.Б., 23.03.1985 ж.т.;
4. Нурлыбек М.С., 27.01.1978 ж.т.;
5. Батыров Н.Ж., 18.08.1978 ж.т.;
6. Нурсултанулы Б., 19.08.1983 ж.т.;
7. Муналбаев Т.К., 29.08.1982 ж.т.;
8. Отелханов Р., 1995 ж.т.;
9. Шуйшов К., 1960 ж.т.;
10. Султангалиев М., 1989 ж.т.;
11. Суюнбаев У., 1984 ж.т.;
12. Тулегенов Т.Ж., 27.04.1982 ж.т.

Сонымен бірге, желтоқсанның 22-і күні Қазақстан бас прокуратурасы 2011 жылдың 16 мен 18 желтоқсаны аралығында жаппай тәртіпсіздіктер салдарынан зардап шегіп, Жаңаөзен қаласы орталық ауруханасының қабылдау бөлімшесіне түскен адамдардың тізімін де жариялап отыр.

Тізімде барлығы 97 адамның аты-жөні жазылған. Олардың 35-і – амбулаториялық ем қабылдаса, 62 адам – стационарлық жағдайда емделіп жатқаны айтылып отыр.

Бұған дейін, желтоқсанның 21-і күні, Жаңаөзенде журналистерге берген сұқбатында Жаңаөзен қаласының коменданты Аманжол Қабылов «Жаңаөзен оқиғасында 14 адам қаза болған, 99 адам жараланғанын» мәлімдеп, «55 адамның қаза тапқандығы туралы ақпараттың расталмағандығын» айтқан еді.

Тағы бір атап өтер жайт, бас прокуратура Жаңаөзен мен Шетпедегі оқиғалар салдарынан зардап шегіп, дәрігерлік көмекке жүгінген кейбір адамдар «қате мәліметтер көрсеткен» деп ескертіп отыр.

Бас прокуратураның дерегі бойынша, 16-18 желтоқсан аралығында жаппай тәртіпсіздіктер салдарынан жәбірленіп, Жаңаөзен орталық ауруханасының қабылдау бөлімшесіне түскен адамдардың тізімі:

1. Тилеулиев Жанат, 17.10.1984 жылы туған;
2. Абдуллаев Кази, 21.05.1987 ж.т.;
3. Алимкулов Абзал, 21.04.1984 ж.т.;
4. Адилов Абат, 1980 ж.т.;
5. Шамсудинов Исабек, 01.01.1987 ж.т.;
6. Сагиев Касым, 23.02.1987 ж.т.;
7. Кылышбаев Малик, 17.01.1988 ж.т.;
8. Кулшаров Аскар, 27.07.1988 ж.т.;
9. Даумчаров Сатжан, 18.02.1972 ж.т.;
10. Аманов Ергали, 1995 ж.т.;
11. Ермеков Нурлан, 1991 ж.т.;
12. Бисенов Бекнур, 19.02.1992 ж.т.;
13. Абиев Аманкос, 02.05.1988 ж.т.;
14. Келжанов Табылды, 01.04.1986 ж.т.;
15. Есетов Турсынбай, 25.02.1981 ж.т.;
16. Иманалиев Елмухан, 03.09.1992 ж.т.;
17. Абишбаев Габит, 19.11.1990 ж.т.;
18. Тлепбергенов Бауыржан, 09.06.1985 ж.т.;
19. Мукашев Канат, 25.09.1984 ж.т.;
20. Дуйсенбаева Айжан, 01.01.1981 ж.т.;
21. Алтыбаев Арманбек, 14.10.1991 ж.т.;
22. Озденбаев Наурызбай, 1961 ж.т.;
23. Серикбаев Муханбет, 05.12.1979 ж.т.;
24. Садуов Байбосын, 14.12.1976 ж.т.;
25. Космаганбетов Есенгали, 30.05.1975 ж.т.;
26. Нуров Дуйсенбек, 11.11.1968 ж.т.;
27. Сатыбалдиев Естай, 08.07.1994 ж.т.;
28. Малтабаров Аманжол, 30.03.1981 ж.т.;
29. Жамангараев Жанболат, 30.05.1992 ж.т.;
30. Тадженов Ануарбек, 01.12.1979 ж.т.;
31. Койшыбаев Коблан, 12.03.1980 ж.т.;
32. Сатыбаев Асет, 15.08.1981 ж.т.;
33. Казмаганбетов Болат, 15.04.1981 ж.т.;
34. Сатов Бауржан, 01.05.1992 ж.т.;
35. Аспентаев Сисен, 01.07.1969 ж.т.;
36. Коптилеев Ерболат, 05.12.1975 ж.т.;
37. Койшыбаев Кайрат, 31.07.1994 ж.т.;
38. Жарылгасимов Нарын, 08.04.1979 ж.т.;
39. Нургалиев Нурлыбек, 01.02.1968 ж.т.;
40. Тлеулиев Жанат, 17.10.1984 ж.т.;
41 Турашев Бекмурат, 08.04.1985 ж.т.;
42. Танатаров Сакен, 1976 ж.т.;
43. Ашыкбаев Бердибек, 1974 ж.т.;
44. Егизбаев Нурлан, 06.04.1989 ж.т.;
45. Калманов Айгожа, 18.08.1990 ж.т.;
46. Муканов Е., 12.05.1993 ж.т.;
47. Бисенов К., 12.10.1992 ж.т.;
48. Ергазиев Жанбыр, 1968 ж.т.;
49. Даулетова Б., 1968 ж.т.;
50. Жумабаева Жанар,1982 ж.т.;
51. Далабаев Серик, 1980 ж.т.;
52. Досымбаев Ж., 1994 ж.т.;
53. Бегимбетов Жубандык, 1995 ж.т.;
54. Муханбетов Расул,1985 ж.т.;
55. Курбангалиев Орал, 1983 ж.т.;
56. Асанов Мурат, 1984 ж.т.;
57. Онгаров Нуржау, 1998 ж.т.;
58. Аксакалова Гулнара, 1985 ж.т.;
59. Исаев Нурлан, 1997 ж.т.;
60. Абишбаев Габит, 1990 ж.т.;
61. Шамил Ислам, 1992 ж.т.;
62. Исаков Саламат, 1977 ж.т.;
63. Нуржаубаев Нуржау, 1977 ж.т.;
64. Аубакиров Максат, 1969 ж.т.;
65. Адепов Серик, 1983 ж.т.;
66. Токбаев Оразгали, 1980 ж.т.;
67. Оразалиев Жолдыбай, 1976 ж.т.;
68. Жадыкбаев Нуржан, 04.11.1995 ж.т.;
69. Досмагамбетов Кайрат, 12.03.1984 ж.т.;
70. Кенжебеков Руслан, 1985 ж.т.;
71. Бегалиев Токтамыс, 1976 ж.т.;
72. Таджиманов Рахат, 28.08.1979 ж.т.;
73. Овезбаев Нурлан, 19.08.1985 ж.т.;
74. Сапиев Галымбек, 1962 ж.т.;
75. Бижанов Хазизгали;
76. Онгарбаев Канат, 1974 ж.т.;
77. Утегенова Набат;
78. Конаев Иса;
79. Истурганов Саламат;
80. Токсанбеков;
81. Утибеков Жанайда;
82. Койшибаев Кайрат, 31.07.1994 ж.т.;
83. Оспанов Нуржау, 1986 ж.т.;
84. Оскинбаев Жансерик, 18.05.1994 ж.т.;
85. Даукенов Нурболат, 06.05.1986 ж.т.;
86. Жадыкбаев Нуржан, 04.11.1995 ж.т.;
87. Ускенбаев Алиби, 21.12.1973 ж.т.;
88. Сапаров Нургазы, 11.02.1992 ж.т.;
89. Есенаманов Уалихан, 02.02.1985 ж.т.;
90. Куанов Исенбай, 1964 ж.т.;
91. Желтауов Талгат, 31.12.1980 ж.т.;
92. Толекбаев Асылбек, 21.08.1974 ж.т.;
93. белгісіз
94. Маханбетов Талгат, 1987 ж.т.;
95. Аманов Дамир, 22.04.1987 ж.т.;
96. Торемуратов Бисен Шавкатович, 23.08.1962 ж.т.;
97. Айтмуханов Руслан, 21.10.1990 ж.т.
XS
SM
MD
LG