Қарзай Италия бас министрі Романо Продимен өз еліндегі қауіпсіздік шараларына Италияндық әскерлердің жақыннан қатысуы мәселесін өзара талқыламақ. Италияның Ауғанстандағы НАТО күштері құрамында 2 мыңдай сарбазы бар.

16 маусымға қараған түні Иран Израильге қарай тағы да зымырандар атып, салдарынан Израильдің орталық бөлігінде кемінде 8 адам қаза тауып, шамамен 300 адам жараланды деп жазды The Times of Israel басылымы.

Петах-Тиква қаласында зымыран тұрғын үйге түсіп, төрт адам қаза тапқан. Тағы үш адам Хайфада, және бір адам Иерусалимнің маңында мерт болған.

Жексенбінің кешінде Иран шамамен 30 зымыран атқан. Олар Израильдің бірнеше аймағына жеткен.

"Тель-Авив округіндегі екі елді мекенге снарядтар түскені жайлы ақпарат жетті. Қазіргі уақытта жараланғандар туралы мәлімет жоқ, бірақ мүлікке зақым келгені расталған", – деп хабарлады Израиль полициясы.

Петах-Тиква қаласының билігі тұрғын үйге зымыран тигенін хабарлады. Ynet порталының мәліметінше, қаладағы көпқабатты ғимараттардың бірінде өрт шыққан. Гуш-Дан ауданында (бұл аймаққа Тель-Авив те кіреді) екі көпқабатты үй бүлінген. The Times of Israel басылымы Хайфаның жағалаудағы аудандарына зымыран түскенін жазды. Алайда Израильдің ресми органдары Хайфадағы қирап-бүлінген мүліктер жайлы әзірге ешқандай ақпарат таратқан жоқ.

Тегеран жаңа зымыран шабуылы кезінде Израильдің әуе шабуылына қарсы қорғаныс жүйелерінің жұмысын бұзып, оларды өз нысандарын нысанаға алуға мәжбүр еткен инновациялық әдістер қолданғанын мәлімдеді. Мұның алдында, 13 маусымда Иран өзінің ядролық және әскери инфрақұрылымдарына Израильдің жасаған шабуылына қарымта ретінде алғашқы зымыран шабуылын бастаған. Ол кезде Тегеран Израильді көздеп, шамамен 100 зымыран ұшырған еді.

Алдыңғы шабуылдарда негізінен Израильдің солтүстік аймақтары және Тель-Авив өңірі нысанаға алынды. Тель-Авивтің оңтүстігіндегі Бат-Ям қаласында бірнеше көпқабатты тұрғын үйге зымыран дөп түсіп, қиратып кетті.

Израиль денсаулық сақтау министрлігінің мәліметінше, Иранмен қақтығыс ушыққалы бері 15 адам қаза тауып, шамамен 400-ге жуық адам жараланған. Одан бөлек, 700-ге жуық адам үй-күйсіз қалған. Олар қонақүйлер мен уақытша баспаналарға орналастырған.

15 маусым күні Израиль Иранның әскери және стратегиялық нысандарына шабуылды жалғастырды. Иран ақпарат құралдарының хабарлауынша, зымырандардың бірі Тегерандағы Иран сыртқы істер министрлігінің ғимаратына тиген.

Иранның денсаулық сақтау министрлігінің дерегіне сүйенсек, қақтығыс басталғалы бері елде 224 адам қаза тауып, мыңнан астам адам ауруханаға түскен. АҚШ-та орналасқан Human Rights Activists in Iran құқық қорғау ұйымы Иранда қаза тапқандар саны 400 адамнан да асып кетуі мүмкін деп хабарлады.

Дүйсенбі, 16 маусым күні Қытай президенті Си Цзиньпин Астанаға сапармен келді. Ол мінген ұшақты Қазақстан шекарасынан Астанаға дейін Қазақстан әуе қорғаныс күштері ұшақтары алып жүрді деп хабарлады Ақорданың баспасөз қызметі.

Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қытай басшысы Си Цзиньпинді Астана әуежайынан қарсы алды. Мәртебелі қонаққа құрметті қарауыл сап түзеп, Қазақстан мен Қытай туларын бейнелейтін жалауша ұстаған балалар қошемет көрсеткен.

Қытай басшысы Астанаға Қазақстан президентінің шақыруы бойынша келіп отыр. Екеуі Астанада екіжақты кездесу өткізіп, қазақ-қытай жанжақты стратегиялық әріптестігін одан ары тереңдету мәселелерін талқылайды деп хабарлаған Ақорданың баспасөз қызметі.

Бұдан бөлек, Тоқаев пен Си Цзиньпин 17 маусымда Астанада Орталық Азия елдері басшыларымен бірге "Орталық Азия – Қытай" екінші саммитіне қатысады. Аймақтық алғашқы саммит осыдан екі жыл бұрын Қытайдың Сиань қаласында өткен.

Таяу Шығыстағы жағдайдың ушығуына байланысты ресми Ашғабат Иранда жүрген шетелдік дипломаттар мен олардың отбасы мүшелеріне, сондай-ақ басқа да шетел азаматтарына ол елден Түркіменстан аумағы арқылы шығып кетуге рұқсат берді. Мұны Түрікменстан сыртқы істер министрлігі мәлімдеді.

Оның 16 маусымдағы деректеріне сәйкес, Түрікменстан мемлекеттік шекарасын бақылау-өткізу пункттері арқылы шамамен 120 адам Ираннан Түркіменстан жеріне өткен. Олардың арасында Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Румыния және басқа да елдердің азаматтары бар.

14 маусымда Қазақстанның 6 азаматы Ираннан Әзербайжанға эвакуацияланды деп жазды әзербайжандық Report басылымы. Олар Әзербайжан аумағаны "Астара" шекара бекеті арқылы өткен.

Бұған дейін Қырғызстан сыртқы істер министрлігі Ираннан Әзербайжан шекарасы арқылы 28 қырғыз азаматы эвакуацияланды, жақын күндері Қырғызстанға оралады деп хабарлаған.

Израиль 13 маусымға қараған түні Иранның ядролық, әскери және энергетика нысандарын нысанаға алып, әуе шабуылдарын бастаған. Иран оған қарымта ретінде Израильге зымырандар мен дрондар ұшырды.

Иранның денсаулық сақтау министрлігінің кейінгі дерегі бойынша, қақтығыс басталғалы бері елде 224 адам (арасында жоғары шенді әскери қызметкерлер де бар) қаза тапқан, мыңнан астам адам ауруханаға түскен. АҚШ-та орналасқан Human Rights Activists in Iran құқық қорғау ұйымы Иранда қаза тапқандар саны 400 адамнан да асып кетуі мүмкін деп хабарлады.

Израиль денсаулық сақтау министрлігінің мәліметінше, Иранмен қақтығыс ушыққалы бері 15 адам қаза тауып, шамамен 400-ге жуық адам жараланған. Одан бөлек, 700-ге жуық адам үй-күйсіз қалған. Оларды қонақүйлер мен уақытша баспаналарға орналастырған.

Ұлыбританияның сыртқы барлау қызметінің басшылығына 47 жастағы Блейз Метревели тағайындалғанын жексенбі күні үкіметтің баспасөз қызметі жария етті деп хабарлады BBC News.

Блейз Метревели – бүкіл әлемге MI6 атауымен танылған британ сыртқы барлауын басқаратын алғашқы әйел болмақ. Ол кейінгі бес жыл MI6 басшылығында отырған Ричард Мур биыл күзде қызметтен кеткен соң соның орнына барады.

Метревелиді тағайындауға байланысты сөзінде премьер-министр Кир Стармер қазіргі кезде барлау қызметі аса маңызды болып отырғанын айтқан, ал Ричард Мур MI6 басшылығына келетін адамға жоғары баға берген.

"Блейз – барлау саласының кәсіби деңгейі жоғары қызметкері әрі жетекшісі, ол – технология саласындағы біздің озық ойлы адамдарымыздың бірі", – деген Мур.

Үкіметтің баспасөз қызметі Метревелидің британ халқының қауіпсіздігін қамтамасыз ету және Ұлыбританияның мүддесін қорғау ісінде MI6 қарсы барлаумен (MI5) және кибербарлаумен (GCHQ) бірге аса маңызды рөл атқарады деген сөзін келтірген.

"Мен бұл жұмысты MI6-дің ержүрек қызметкерлерімен және агенттерімен, оған қоса шетелдік әріптестерімізбен тізе қосып жалғастыратыныма қуаныштымын", – деген Метревели.

Блейз Метревели барлау қызметіне 1999 жылы, Кембридж студенті болып жүргенде қабылданған.

Қазір ол MI6-тің технология және инновация бөлімінің жетекшісі қызметін атқарады. Яғни көпшілікке Q әрпімен белгілі барлау басшылығының құрамына кіреді. Ал оған дейін Метревели британ қарсы барлауында (MI5) түрлі жетекші қызметтер атқарған.

Блейз Метревели барлау саласындағы қызметінің ауқымды бөлігін Таяу Шығыс пен Еуропада өткізген, деп жазады BBC.

MI6 – шетелде ақпарат жинаумен, бөтен мемлекеттердің теріс пиғылды әрекеттеріне қарсы тұрумен және терроризммен күресумен айналысатын барлау қызметі.

15 маусым күні кешке Иранның Израильге жасаған жаңа шабуылы салдарынан жеті адам жарақат алды. Израильдің солтүстігіндегі Хайфа қаласы және елдің Оңтүстік округінде орналасқан Кирьят-Гат қаласы шабуылға ұшыраған.

Жексенбінің кешінде Иран Израильді нысаған алып, шамамен 30 зымыран ұшырған деген хабар тарады.

Израильдің Бен-Гурион халықаралық әуежайына шабуыл жасалғаны жайлы ақпарат шықты, бірақ бұл мәлімет ресми түрде расталған жоқ.

13 маусымда Иранның ядролық және әскери инфрақұрылымдарына Израиль жасаған шабуылдарға қарымта ретінде Тегеран шамамен 100 зымыран ұшырған еді.

Алдыңғы шабуылдар кезінде негізінен Израильдің солтүстік өңірлері мен Тель-Авив ауданы нысанаға алынған.

Тель-Авивтің оңтүстігіндегі Бат-Ям қаласында бірнеше көпқабатты тұрғын үй зымыран түсіп, қирап қалған. Израильдің денсаулық сақтау министрлігінің мәліметінше, Иранмен қақтығыс ушыққалы бері 15 адам қаза тауып, шамамен 400 азамат жараланған.

Израильдің 700-ге жуық тұрғыны баспанасыз қалды. Олар қонақүйлер мен уақытша баспаналарға орналастырылған.

Жексенбі күні Израиль Иранға шабуылын жалғастырып, бұл жолы да Иранның әскери және стратегиялық нысандарын қайта нысанаға алды. Иран басылымдарының мәліметінде Тегерандағы Иран сыртқы істер министрлігінің ғимараты да шабуылға ұшырағаны айтылған.

Иран ақпарат құралдарының расталмаған деректеріне қарағанда, елдің рухани көсемі аятолла Әли Хаменеи отбасымен бірге бункерде жасырынып отыр. Бұған дейін Reuters агенттігі АҚШ Израильдің Иранның жоғарғы көшбасшысын өлтірмек болған жоспарын қабылдамаған деп хабарлаған еді. Алайда Израиль ол ақпаратты жоққа шығарды.

Иранның денсаулық сақтау министрлігі қақтығыс басталғалы бері елде 224 адам қаза тауып, мыңнан астам адам ауруханаға түскенін хабарлады. Министрліктің дерегінше, зардап шеккендердің 90 % — бейбіт тұрғындар.

АҚШ-та орналасқан Human Rights Activists in Iran құқық қорғау ұйымы қаза тапқандар саны 400-ден көп болуы мүмкін деп хабарлады.

Air India әуе компаниясының Boeing 787-8 Dreamliner жолаушы ұшағының апатқа ұшырауы салдарынан қаза тапқандар саны 274 адамға жеткен. Мұндай деректі үндістандық NDTV (New Delhi Television) медиакомпаниясы өз дереккөзіне сүйеніп хабарлады.

Ұшақта болған 242 адамның ішінен тек бір адам – 40 жастағы Ұлыбритания азаматы Вишваш Кумар Рамеш ғана аман қалған. Ұшақ құлаған Ахмадабаттағы медицина колледжі ғимаратында болған тағы 33 адам көз жұмған. Олардың арасында сол ғимаратта тұратын он дәрігер мен олардың отбасы мүшелері бар.

12 маусымда Үндістанның батысындағы Ахмедабад қаласындағы әуежайдан Лондонды бетке алып ұшқан Air India әуе компаниясының Boeing 787-8 Dreamliner жолаушы ұшағы әуеге көтерілгеннен кейін көп ұзамай апатқа ұшыраған еді. Ұшақта барлығы 242 адам: 230 жолаушы (Үндістанның 169 азаматы, Ұлыбританияның 53 азаматы, Канаданың 1 азаматы және Португалияның 7 азаматы) және 12 экипаж мүшесі болған.

Үндістанның Азаматтық авиация бас басқармасының мәлімдеуінше, ұшқыштар апатқа дейін төтенше жағдай жайлы дабыл беріп үлгерген, бірақ іле-шала байланыс үзіліп қалған. Апаттың нақты себептері әзірге белгісіз.

Үндістанның авиация жөніндегі реттеушісі Air India компаниясына GEnx қозғалтқыштарымен жабдықталған барлық Boeing 787-8 Dreamliner ұшақтарын тексеруді бұйырды деп жазды Reuters агенттігі.

АҚШ президенті Дональд Трамп Израиль мен Иранды бейбіт келісім жасауға шақырды

"Иран мен Израиль келісім жасауы керек, және олар келісімге келеді. Мен Үндістан мен Пәкістанды да, АҚШ-пен сауда қарым-қатынасын пайдалана отырып, ақыл-парасат, бірлік пен даналыққа мойынсұнып, дәл осылай келісімге келуге мәжбүр еттім, екі елдің көрнекті көшбасшылары тез шешім қабылдап, қақтығысты тоқтата алды", — деп жазды Трамп Truth Social әлеуметтік желісінде.

Трамп алғашқы президенттік мерзімінде Сербия мен Косово арасындағы жанжалды тоқтатуға, сондай-ақ Египет пен Эфиопия арасындағы бейбіт келісімге ықпал еткенін де еске салды.

"Дәл сол сияқты, біз жақын арада Израиль мен Иран арасында да бейбітшілікке қол жеткіземіз", — деп жазды Трамп.

Бұған дейін ABC News телеарнасына берген сұхбатында Трамп Вашингтон Израиль мен Иран арасындағы жанжалды реттеуге қатысуы мүмкін деп мәлімдеген. Ал дәл қазір АҚШ бұл қақтығысқа араласып отырған жоқ деп нақтылады ол.

Бұған қоса Трамп Иран мен Израиль арасындағы жанжалды бейбіт жолмен реттеуге Ресей президенті Владимир Путин араағайын болуы мүмкін екенін де жоққа шығармайтынын айтты. "Ол дайын отыр. Бұл жөнінде маған телефон шалды. Екеуіміз бұл мәселені ұзақ талқыладық", — деді Трамп.

Ал Иранның IRNA мемлекеттік ақпарат агенттігі Иранның сыртқы істер министрі Аббас Арагчи Тегеран ядролық қарудан бас тартуды кепілдендіретін келісім жасауға дайын екенін мәлімдеді деп хабарлады.

"Біз Иранда ядролық қару болмауын қамтамасыз ететін кез келген келісімге дайынбыз, өйткені біздің негізгі қағидаларымызға сәйкес, ядролық қаруға тыйым салынған. Бірақ егер келісімнің мақсаты Иранды ядролық құқықтарынан айыру болса, біз оған келіпейміз", — деген Арагчи 15 маусымда шетелдік елшілермен кездескенде.

Бұған дейін Иран АҚШ-пен ядролық келісім жөніндегі келіссөздің алтыншы кезеңіне қатысудан бас тартқан еді. Ол кездесу Оманның араағайындығымен 15 маусым күні өтуі тиіс болған. Арагчидің айтуынша, АҚШ Иранға қолайсыз ұсыныстар жасаған, ал Тегеран өз кезегінде келісімге әкелуі мүмкін балама жоспар ұсынбақшы болған.

Израиль 13 маусымға қараған түні Иранның ядролық, әскери және энергетика нысандарын нысанаға алып, әуе шабуылдарын бастаған. Иран оған қарымта ретінде Израильге зымырандар мен дрондар ұшырды. Кейінгі мәліметтер бойынша, Израиль шабуылдары салдарынан Иранда шамамен 140 адам, соның ішінде жоғары лауазымды әскери қызметкерлер қаза тапқан. Ал Израильдің денсаулық сақтау министрлігінің мәліметінше, елде Иран шабуылдарынан кемінде 15 адам көз жұмған.

Павлодарлық белсенді Жанат Жамалиев бес күнге қамалды. Адвокат Мейіржан Досқараевтың сөзінше, 19 мамырда Жанат Жамалиев әкімдікке саяси қуғын-сүргін және Ашаршылық құрбандарын еске алу шеруін өткізу жөнінде өтініш берген. Ол шеруді 31 мамырда өткізгісі келетінін айтқан.

Әкімдікен шыққан соң ол Facebook-қа видеомен шығып, әкімдікке өтініш бергенін баяндаған. 26 мамырда әкімдік рұқсат бермеген. Ал 13 маусымда полиция өкілдері сол видео негізінде хаттама толтырған.

14 маусымда Екібастұз қалалық соты “бейбіт жиын өткізу” бабы бойынша оны кінәлі деп танып, 5 тәулікке қамады.

Сот шешіміне қарағанда, Жанат Жамалиев 19 мамырда Facebook парақшасында видео жариялап, "31 мамырда "саяси қуғын-сүргін және ашаршылық" құрбандарын еске алу күніне орай рұқсат етілмеген митингіге шақырған". Осылайша бейбіт жиын өткізу тәртібін бұзған.

Сот кезінде белсенді айыппен келіскен жоқ. Ол видеода әкімдікке өтініш бергенін ғана хабарлағанын, ешкімді митингіге шақырғанын айтпағанын жеткізді. Адвокаты шешімді апелляцияға беретінін айтып отыр.

Қазақстанда Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні 1997 жылдан бастап атап өтіледі. "Үлкен террор" жылдары ұжымдастыру, аштық кезінде екі миллионға жуық қазақ қаза тапты. Тарихшылардың есебінше, 1921-1954 жылдары 100 мыңдай адам "халық жауы" деп танылып, сотталған. Олардың ішінде 25 мың адам атылған. Саяси құрбандар кейін ақталды.

Кейінгі кезде Ресей репрессия жайлы тарихи фактілер жайлы айтуды шектеп, Сталинге ескерткіштер орната бастаған. Ресейдің Украинаға басқыншылық соғысынан кейін Сталинді ақтау саясаты күшейген.

Кей сарапшылар Ресейге жалтақтаған Қазақстанда саяси қуғын-сүргін тақырыбы елде барған сайын жабық тақырыпқа айналып барады деп санайды. Елде 31 мамыр күні митинг өткізбек болған белсенділердің өтініштері мақұлданбады. Осы күн қарсаңында кей өңірлерде белсенділер ұсталған. Адам құқығын қорғау бюросының мәліметінше, оннан астам белсенді қамалған.

2020 жылы қабылданған "Бейбіт жиын өткізу" туралы заңды билік "демократияға қадам" деп бағалағанмен құқық қорғаушылар аталған заңда бұрынғы шектеулер сақталып қалғанын айтып келеді. Айтуларынша, заң жергілікті атқару органдарына бейбіт жиын өткізу туралы өтінішті орындамауға мүмкіндік береді.

Иран сыртқы істер министрі Аббас Аракчи жексенбі күні егер Израиль соққыны тоқтатса, сәйкесінше Тегеран Израильге де соққыны тоқтататынын мәлімдеді.

Аракчидің сөзінше, Иран қақтығыс өзге аймақтарға жайылғанын қаламайды және “өзін қорғау мақсатында” ғана қимылдайды.

Ол Вашингтонды Израильге соққы жасауға көмектесті деп те айыптады. Оның сөзінше, соққының мақсаты – Иранның ядролық бағдарламасы туралы келіссөзді үзу болған. Оманның араағайындық етуімен өтіп жатқан Иран-АҚШ келіссөзі жексенбі күні жалғасуы керек болған, бірақ Иран одан бас тартты.

Иран сыртқы істер министрі АҚШ-ты Израильдің әрекетін айыптауға шақырып, Тегеран Иранның ядролық қаруға ұмтылмайтындығы жөнінде келісімге дайын екенін білдірді. Бірақ Аракчидің сөзінше, бұл келісім Иранды "ядролық құқықтан" айырмауы керек.

Президент Дональд Трамп бұған дейін АҚШ-тың Израиль шабуылына қатысы жоғын айтқан, бірақ Тегеранды ядролық келісімге тезірек қол қоюға шақырған. АҚШ келіссөз барысында Иран уранды байытуды тоқтатуы керек деп айтқан.

Германия сыртқы істер министрі Йоханн Вадефуль жексенбі күні Германия, Франция мен Ұлыбритания жағдайдың онан сайын ушығуына жол бермес үшін дереу Иранмен ядролық бағдарлама бойынша келіссөзді бастауға дайын екенін айтқан. Ол сонымен бірге соғыстың аяқталуы екі жаққа байланысты екенін жеткізген.

Иранның жақын арада ядролық қару жасайтыны туралы мәлімдеген Израиль 13 маусымда Ирандағы нысандарға соққы жасаған, арасында ядролық нысандар да бар. Иран әскерінің бірнеше жоғары лауазымды тұлғалары опат болды. Ядролық қаруға қатысы бар делінген бірнеше физик ғалым да өлтірілді. Иран бұған қарымта жауап қайтарған. Жұмадан бері екі жақ бір-біріне соққы жасап жатыр. Екі жақтан да қаза болғандар мен жараланғандар бар.

Ресей мен Украина тұтқын алмасты. Бұл жөнінде Украина президенті Владимир Зеленский мен Ресей қорғаныс министрлігі хабарлады.

Зеленскийдің сөзінше, бір апта ішінде осымен төртінші рет алмасу болып отыр. Украина жағына оралған әскери қызметкерлер арасында жауынгерлер, ұлттық гвардия қызметкерлері, шекара және көлік қызметінің өкілдері бар. Көбі 2022 жылдан бері Ресейде тұтқында болған.

Әскери тұтқындар жөніндегі үйлестіру штабының хабарлауынша, оралғандардың айтарлықтай бөлігі Мариупольды қорғаған кезде тұтқынға түскен. Босатылғандардың басым бөлігі – офицерлер, бір бөлігі – 25 жастан кіші.

Адам құқығы жөніндегі омбудсмен Дмитрий Лубинецтің айтуынша, босатылғандар арасында із-түзсіз жоғалғандар да бар.

"Оралғандардың ең үлкені – 63 жаста, ең кішісі 21-де" деді ол.

Ресей мен Украинаға оралғандар саны айтылмайды. Ресей әскері қазір Беларусьте медициналық тексерулерден өтіп жатыр.

Бұған дейін Ресей Украинаға 1200 жауынгердің мәйітін тапсырған.

Екі жақ "санитарлық алмасуды" бастағаны да белгілі болды, оның аясында тараптар бір-біріне жараланғандарды қайтарады.

АҚШ-тың ондаған қаласында 14 маусымда "Патшаларға жол жоқ" атты ұранмен президент Дональд Трамптың саясатына қарсы наразылық акциялары өтті. Ұйымдастырушылар акцияны елдің мыңнан астам қаласында өткізетінін және оған миллионнан астам адам қатысуы мүмкін екенін айтқан.

Акциялардың ірілері Нью-Йорк, Филадельфия, Хьюстон, Атланта, Филадельфияда өтті. Наразылық акциясы Лос-Анжелесте де өтті. Бұл жақта бұған дейін мигранттарға қарсы шараларға байланысты наразылық тұтанып, әскер кіргізілген еді. Штат губернаторы демократ Гэвин Ньюсом президенттің шешіміне қарсы шыққан.

Митингті ұйымдастырушылар "авторитаризм, миллиардерлердің мүддесін қорғайтын саясат пен демократияны милитаризациялауға" қарсы шықты. Трамп саясатына қарсылар жаппай депортация және Ақ үйдің өзге қадамдары Америка қоғамында жеккөрушілік тудыратынын айтты.

Миннесота штатында сенбі күні таңертең екі демократ-саясаткерге қарулы шабуыл жасалғаннан кейін ұйымдастырушылар "Патшаларға жол жоқ!" акциясын шегерді. Штаттан өкілдер палатасына сайланған Мелисса Хортмэн қаза болды. Шабуылды Трамп пен қарсыластары айыптады.

Наразылық 14 маусымда Трамптың туған күніне орайластырып ұйымдастырылды. Бұл күні АҚШ президенті 79 жасқа толды. Сенбі күні елде әскери парад та өтті.

Трамп өзінің бірінші президентігі тұсында парад өткізгісі келген кезде орасан шығын болуы мүмкін деген себеппен ұсыныс қолдау таппаған. Бұған қоса, Америка халқы көбіне диктаторлық немесе авторитар режимге тән осындай шерулерге үйренбеген деп жазды Bloomberg. Ал айналасына өзіне адал адамдарды жинаған Трамптың бұл жолғы парад өткізу ұсынысын ешкім дауламаған. Оған шамамен $25-40 млн доллар жұмсалуы мүмкін деп айтылған. Ресми түрде парад Америка әскерінің 250-жылдығына арналған деп түсіндірілді. Трамп саясатына қарсы наразылықты ұйымдастырушылар парад өткізуді сынап, оны президенттің қалауына қарай ақша шашу деп сынады.

Сенбі күні кешке және 15 маусымға қараған түні Израиль мен Иран бір-бірін тағы соққылады. Екі жақтан да қаза болғандар мен зардап шеккендер бар. Иран жексенбі күні Оманда өтуі керек болғанмен АҚШ-пен ядролық бағдарлама бойынша келіссөзден бас тартты.

Сенбі күні кешке Израиль әскері Иранға тағы соққы жасады. Жергілікті БАҚ елдің кемінде жеті аймағында әуе қорғаныс жүйесі іске қосылғанын хабарлады.

Израиль әскері Иранның батысындағы баллистикалық және қанатты ракеталар мен қондырғылар қоймасына соққы жасағанын мәлімдеді.

Иран ақпарат құралдары мен Израильдегі батыс ақпарат құралдарының жазуынша, Израиль әскері Иран газ өнеркәсібінің кемінде екі нысанын атқылаған, арасында "Оңтүстік Парсы" да бар. Бұл әлемдегі ең ірі кеніш саналады. Ирандық Tasnim агенттігінің жазуынша, онда газ өндірісі ішінара тоқтатылған. Бендер-Аббас ауданындағы газ инфрақұрылымына да соққы жасалғаны хабарланды.

Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттік сенбі күні Исфахан қаласындағы ядролық нысанда "маңызды төрт ғимарат" бүлінгенін хабарлады.

Израиль әскерінің өкілі Эффи Дефрин сенбі күнгі брифинг кезінде операция басталғалы бері Иранның түрлі аймағында, арасында Тегеран да бар, 150-ден астам нысанға шабуыл жасалғанын айтты.

Кейін Израиль әскері Иранның қару-жарақ жобасымен байланысты Тегерандағы бірқатар нысаналарға жаппай соққы жасауын аяқтағанын мәлімдеді.

Сенбі күні Иран мемлекеттік телеарнасы да жақын арада Иран Израильге "жойқын соққы" жасайтынын айтты. 15 маусымға қараған түні ЦАХАЛ Иранның ракета жібергенін хабарлап, Израиль тұрғындарын бомбапаналарға жасырынуға үндеді.

Түнде Иран Израильге ракеталардың екі толқынын жіберген. Бірқатар аймақтарда үйлер қирап, бірнеше адам қаза болған.

BBC-дің жазуынша, Иранның жаңа соққысынан Бат-Ям қаласында кемінде үш адам қаза болған, жүз шақты адам жараланған. Израильдің солтүстігіндегі Тамра қаласы да Иран соққысынан зардап шеккен, онда кемінде 5 адам қаза болған.

Сенбі күні Иран жексенбі күні Оманда өтуі керек болған АҚШ-пен келіссөзден бас тартқаны белгілі болды.

Франция президенті Эммануэль Макронмен телефон әңгіме кезінде Иран президенті Масуд Пезешкиан Израиль соққыны доғарған кезде ғана келіссөзді жалғастыратынын айтты. Келіссөзді жалғастыру қажеттігін АҚШ президенті Дональд Трамп та Израильдің әрекетін айыптаған Түркия басшысы Режеп Ердоғанмен сөйлескен кезде айтқан. Трамптың сөзінше, ол Ресей президенті Владимир Путинмен телефонмен сөйлескен кезде екі басшының Израиль мен Иран соғысы аяқталуы керек деген пікірлері бір жерден шыққан.

13 маусымға қараған түні Израиль "Тегеран жақын арада ядролық қару жасайын деп отыр" деп мәлімдеп, Иранға соққы жасаған еді. Соққы баллистикалық ракета қондырғылары, әскери базалар мен стратегиялық нысандарға жасалған. Бұған қоса, ядролық бағдарламаға қатысы бар деп айтылатын қолбасшылар мен ғалымдар өлтірілген. Иран Израильді басқыншылық жасады деп айыптады. Содан бері екі жақ бір-бірін соққылап жатыр.

Израиль әскері Иран аумағындағы операциясын кеңейтеді деп мәлімдеді Израиль премьер-министрінің кеңесшісі Дмитрий Гендельман. Оның сөзінше, ондаған негізгі нысандарға соққы жасалмақ, арасында баллистикалық ракета қондырғылары, әскери базалар мен стратегиялық инфрақұрылымдар бар.

"Ұзақ жылдардан бергі барлау жұмыстары мен соңғы айлардағы деректер Тегеранның Израильді жоюды жүйелі түрде жүргізіп жатқанын растайды. Біз өз қауіпсіздігіміз бен өмір сүру құқығымыз үшін батыл әрекет етеміз" деп жазды Гендельман телеграмда.

Бұдан кейін Иран ақпарат құралдары елдің солтүстік-батысында жарылыс болғанын жазды. Mehr агенттігінің хабарлауынша, Тебризде қатты жарылыс естілген. Болжам бойынша, Израиль авиациясы ондағы мұнай зауыты мен халықаралық әуежайға жақын жатқан әскери базаға шабуылдаған болуы мүмкін.

Иран әуе қорғаныс жүйесі сонымен бірге Тебриздің оңтүстігіндегі Мераге ауданын атқылаған. Онда ислам революциясы сақшылар корпусының барлау базасы орналасқан.

Тебриздегі мұнай өңдеу зауыты мен әуежай 13 маусымда "Қайратты арыстан" операциясы аясында да шабуылға ұшыраған еді.

Fars агенттігі Иранның батысындағы Хорремабад пен Керманшах қалаларында жарылыс болғанын жазды.

Иранның Израильге шабуылынан төрт адам қаза болды, 70-тен астам адам жараланды деп жазды The Jerusalem Post басылымы.

Шабуылдан Тель-Авив маңындағы Ришон-ле-Цион қаласы айталықтай зардап шеккен.

Тель-Авив пен Рамат-Ганда үйлер қирап, өртенген.

Al Arabiya басылымының жазуынша, Иран Израильге қарай шамамен 2 мың ракета жіберуді жоспарлаған.

Ирандағы дереккөздер CNN арнасына Иран Израильге шабуылын үдетеді және оған көмектескен кез келген елдің әскери базасына шабуылдайды деп айтқан. Ирандық Fars агенттігінің жазуынша, Иранның келесі нысанасы АҚШ-тың Таяу Шығыстағы әскери базалары болмақ.

Ал Израиль әскері өткен түні Иранға тағы да әуеден соққы жасағанын хабарлады. ЦАХАЛ мәліметінше, ондаған жойғыш ұшақ Тегеран маңындағы аудандарға соққы жасаған. Ол Иранның әуе қорғаныс инфрақұрылымын жоюды көздеген деп айтылады.

Израиль әскерінің дерегінше, бір тәулікте жүздеген нысанаға соққы тиген, арасында зениттік кешендер де бар. Қақтығыс басталғалы бері Израиль әскері алғаш рет 1,5 мың шақырымнан астам қашықтыққа ракетамен жаппай соққы жасап отыр.

“Росатом” Қазақстанда алғашқы АЭС салатын халықаралық консорциумның көшбасшысы болып танылды.

Ведомствоаралық комиссия ресейлік компанияның ұсынысын ең оңтайлы деп таныған.

Атом энергиясы жөніндегі агенттіктің баспасөз қызметінің хабарлауынша, әлеуетті вендорлардың қысқа тізіміне «Росатом» (Ресей), China National Nuclear Corporation (Қытай), «Électricité de France» (Франция) және «Korea Hydro & Nuclear Power» (Оңтүстік Корея) енген. Аталған компаниялар АЭС салу бойынша техникалық және коммерциялық ұсыныстардан тұратын материалдардың кешенді пакетін ұсынған. Атап айтқанда, құрылыстың құны, жобаны жүзеге асыру мерзімі, қаржы тарту моделі, жабдықтар мен құрылыс жұмыстарын локализациялау тәсілдері және тағы басқа.

"Осы талдаудың нәтижелері атом саласын дамыту мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның қарауына ұсынылды және Қазақстанда АЭС салу бойынша ең оңтайлы әрі тиімді ұсыныстар ресейлік «Росатом» компаниясынан келгені анықталды. Екінші орынға қытайлық «China National Nuclear Corporation» жайғасса, француздық «Électricité de France» пен кореялық «Korea Hydro & Nuclear Power» ұсыныстары үшінші орынды иеленді" деп жазылған хабарламада.

Қазіргі кезде «Росатом» ұсынған ұсыныстар негізінде "Ресей тарапынан мемлекеттік экспорттық қаржыландыру тарту мәселесі пысықталып жатыр”.

Агенттік хабарламада Қазақстанда алғашқы атом электр станциясын салу жөніндегі халықаралық консорциумды жасақтау бойынша шетел әріптестермен жұмыс жалғасады деп айтты.

Қазақстанда АЭС салу туралы жалпыхалықтық референдум былтыр 6 қазанда өтті. Байқаушылар референдумға дауыс беру кезінде заң талаптарын бұзу фактілері тіркелгенін, мысалы, референдум бюллетеньдерін дауыс беру жәшігіне топтап тастау секілді жайттар анықталғанын хабарлаған.

Орталық референдум комиссиясының ресми қорытындысына сай, дауыс берген азаматтардың 71 пайызы Қазақстанда АЭС салуды қолдаған. Президент Тоқаев АЭС-ті халықаралық консорциум салуы керек деп мәлімдеген.

Экологтардың көбі елде АЭС салуға қарсы. Олар атом электр станциясын салуға қолайлы орын деп айтылып жүрген аймақтағы Балқаш көліне АЭС кері әсер етеді деп есептейді. АЭС салуды жақтаушылар негізінен энергия тапшылығын алға тартады. Қоғам белсенділері мен саясаттанушылар АЭС-ті Ресей салатын болса, Қазақстан оған энергия жағынан тәуелді болып қалады деп алаңдайды.