Қазақстанның экс-президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың жиені, сенат спикері Дариға Назарбаеваның ұлы Айсұлтан Назарбаев Facebook желісінде пост жариялап, Ұлыбританиядан саяси баспана сұрады.
Пост авторы отбасының тарапынан қысым болғанын, Ресейдегі түрмеде отырып шыққанын, осы қиындықтардан құтылу үшін есірткі шеккенін жазды. Ол жазбасында «қазір төлқұжатын шешесінің көлік жүргізушісі тартып алғанын, полиция құжатын қайтаруға көмектесер деп үміттенетінін» жеткізді.
Бұл жазбаны Айсұлтан Назарбаевтың нақты өзі жазғанын тексеру мүмкін болмады. Азаттық тілшісі оған бірнеше рет хабарласқанымен, нәтиже шықпады. Бірақ осыған дейін қазақстандық ақпарат құралдары пост жарияланған Aisultan Rakhat деген Facebook парақшасына хабарласып, Айсұлтан Назарбаевпен видео арқылы сөйлескенін айтқан.
Оқи отырыңыз: Айсұлтан Назарбаев өміріне қауіп төнгенін айтады. Жақындары үнсіз.
Желідегі жазбада ол Қазақстан мен Ресей билігін жемқорлыққа айыптайды. Айсұлтанның жазуынша, «Қазақстанның газы Ресейдің «Газпром» концерніне делдал компания арқылы арзан бағамен сатылып жатыр. Делдал компания жыл сайын бір жарым миллион доллар пайда табады және бұл қаржы Сингапурге шығарылады».
Желідегі поста «делдал компания 700 млн долларды Қазақстанға беретіні, оны Қазақстанның экс-президенті Назарбаевтың екінші қызының күйеуі Тимур Құлыбаев пен бизнесмен Қайрат Боранбаев (Айсұлтанның бұрынғы қайын атасы) бөлісетіні» жазылған. Айсұлтан Назарбаевтың жазуынша, «шешесі Дариға Назарбаев мен оның қазіргі күйеуі Қайрат Шәріпбаев бұл келісімшартты өзіне алмақ болып таласқан, нәтижесінде ол екі тарап жанжалының құрбанына айналған».
Айсұлтан постында 2015 жылы Ұлыбританияда атасы Нұрсұлтан Назарбаевпен кездескенін жазды. Ол «шешем Нұрсұлтан Назарбаевты маған қарсы қойды» деді. Жазбада Айсұлтан Нұрсұлтан «Нұрсұлтан Назарбаев және оның отбасы басқалардың бизнесін тартып алып жатыр» деп айыптады.
Айсұлтан Назарбаев «шешесі жемқорлық туралы жаздырмас үшін өзіне қарсы компромат іздеп, қысым жасағанын» жазды.
«Шешем мені іздеп жүрді. Іштегі дертімді есірткімен тұншықтырып жүргенде Лондонда тауып алды. Олар күзет жіберіп, Қазақстанға әкетіп, кейін Ресейге қамамақ болды» деп жазылған поста.
Айсұлтанның сөзінше, ол шешесінен қашып жүріп, Лондондағы біреудің пәтеріне рұқсатсыз кірген. Ол британ полициясы өзін Лондондағы пәтерде ұстап, «Уандсворт» (Wandsworth) түрмесіне апарып жапқанын, қамауда отырғанда Дариға Назарбаева мен жүргізушісі бірнеше рет келгенін жазды.
Азаттық Ұлыбританияның ең ірі түрмелерінің бірі саналатын «Уандсвортке» хабарласып, Айсұлтан Назарбаевтың өздерінде болған-болмағаны мен оған кімнің келіп-кеткенін сұраған. Бірақ түрменің баспасөз қызметі «Қамауда болған азаматтардың жеке бас деректерін айта алмаймыз» деп жауап берді.
Азаттық тілшісі Айсұлтан Назарбаевтың Ұлыбританиядан саяси баспана сұрағаны жайлы Қазақстан сыртқы істер министрлігіне хабарласты. Министрліктің ресми өкілі Айбек Смадияров «Өзге елден баспана сұраған азамат тікелей сол елге шығып, құжаттарын тапсырады. Мемлекет азаматтың өтінішін қабылдаса, Қазақстанға ескерту келеді. Сол кезде Қазақстан азаматтығынан шығарылады» деді.
Азаттық тілшісі Ұлыбританияның Қазақстандағы елшісі Майк Гиффордке хабарласып «Айсұлтан Назарбаевтан саяси баспана сұраған өтініш келіп түсті ме?» деп сұрады. Гиффорд «Қандай да бір жеке істерге қатысты комментарий бере алмаймын. Лондондағы бас кеңсеге хабарласыңыз» деді. Азаттық Ұлыбританиядағы бас кеңсеге бірнеше рет хабарласқанымен, байланысу мүмкін болмады.
Қазақстанның экс-президенті Нұрсұлтан Назарбаев пен оның қызы, Сенат спикері Дариға Назарбаева 13 ақпанда жарияланған жазбаға қатысты қандай да бір пікір білдірген жоқ.
23 қаңтарда да Айсұлтан Назарбаев қазақстандық журналистерге берген шағын сұхбаттарында шешесі тарапынан өміріне қауіп төніп тұрғанын айтқан. Сол кезде Азаттық тілшісі Дариға Назарбаевадан Айсұлтанның айтқанына қатысты пікір алмақ болған. Бірақ Назарбаеваның күзетшілері Азаттық тілшісінің аузын жауып, кедергі келтірген.
Былтыр қазанда Лондон соты Айсұлтанды полицияға шабуыл жасағаны үшін шартты жазаға кесіп, «18 ай сынақта болып, 140 сағат қоғамдық жұмысқа жегіледі және мәжбүрлі түрде есірткіге тәуелділіктен емделеді, бір мың фунт айыппұл (1300 доллар) мен бес мың фунт (шамамен 6500 доллар) шығынды төлеуі тиіс» деп шешім шығарған.
Іс материалдарына сай, Covent Garden аймағындағы басқа біреудің пәтердің балконына шығып алған белгісіз ер адамды көрген тұрғындардың бірі полиция шақырған. Полиция келгенде ер адам «есірткі әсерімен полицияға қарсылық көрсеткен, қол жұмсап, тістеген». ВВС сайты Айсұлтан электрошокерді сындырып тастағанын, полицияның қолын жарақаттағанын жазды.
Бұл сотқа қатысты да Назарбаев әулеті ешқандай пікір білдірмеген.
Айсұлтан Назарбаев – Дариға Назарбаева мен Рахат Әлиевтің (дипломатиялық қызметтерде істеген. 2007 жылы қуғанға ұшырап, 2015 жылы ақпанда Вена түрмесінде өлі күйінде табылды. Ресми тергеу ол суицид жасаған деген шешімге келген. Ал Әлиевтің екінші әйелі Эльнара Шоразованың адвокаттары германиялық эксперттерге сілтеп, Әлиевті өлтіріп кетті деген) екінші ұлы.
Назарбаева мен Әлиевтің тағы Нұрәлі Әлиев (2014-16 жылдары Қазақстан астанасы әкімінің орынбасары болған) және Венера Назарбаева есімді балалары бар.
ПІКІРЛЕР