ЖАҢАЛЫҚТАР
Белсенді Ғалы Бақтыбаевтың өліміне қатысты сотта негізгі айыпталушы жауап берді
Қарағанды қаласында белсенді Ғалы Бақтыбаевтың өліміне қатысты сот процесі соңына жетіп қалды. 20 мамырда өткен отырыста белсендіні өлтіруге тапсырыс берді деп айыпталған бұрынғы полицей жауап беріп, қылмысқа қатысы жоғын айтты. Экс-полицей мен тағы екі айыпталушы тергеу кезінде қысым болды дейді.
Белсенді Ғалы Бақтыбаевты 2019 жылы мамырда Атасу елдімекенінде өз үйінің табалдырылығында атып кеткен.
Сотта айыпталушы Ғалым А. Бақтыбаев өзінің үстінен полицияның жеке қауіпсіздік басқармасына шағым жазғанын мойындады. Ол кейін танысы арқылы Бақтыбаевтан енді арыз жазбауды "сұраған". Айыпталушы бірақ оны ұру я өлтіру ойы болмағанын айтады.
— Бақтыбаевпен жанжал болған жоқ. Ол қарапайым адам еді. Жұрт оның қарапайымдылығын пайдаланды. Бақтыбаевқа бірдеңе істеуге я өлтіруге менде еш себеп болмады. 2019 жылы 20 тамызда мені ұстағанда қатты қорқып қалдым. Тергеу Иман М. (тергеу Иман М. тапсырысты орындаған килер деп санайды – ред.) екеумізді беттестірді. Ол мен қару берді және менен қорқамын деп жала жапқан. Беттескенде маған қатысты айтқандарын жоққа шығардым. Тергеушіден "неге менен күдіктенесіздер?" деп сұрадым. Бірнеше адам мені көрсетті деді. Мені Бақтыбаевты өлтіруге тапсырыс берген деп айтқанға ұқсайды. Мен бәрін жоққа шығардым, - деді Ғалым А. 19 мамырдағы сотта.
Айыпталушы сотта тергеу ұсынған "сценаримен" келісуге мәжбүр болғанын айтты. Экс-полицей сотта тағы бір айыпталушы Азаматқа (Бақтыбаевты ұрып, өлтірді деп айыпталғандардың бірі – ред.) "бәрін жабуға тырысқанын" мойындады.
Сот кезінде Бақтыбаев қаза тапқан кезде Ғалым А. полицияда жұмыс істегені және оқиға орнына келгені белгілі болды.
Бұл іс бойынша сот 2020 жылы мамырда басталған. Төрт адам күдікке ілінген. Тергеудің мәліметінше, Бақтыбаевты атқан адам оқиға орнынан қашып кеткен. Полиция тапсырысты бұрын сотталған Иман М. орындағанын айтады. Тергеушілердің сөзінше, қылмысты ұйымдастырушылар оған қару беріп, кісі өлтіргені үшін бір миллион теңге төлеуге уәде еткен.
Бұған қоса оған ауыл тұрғандарының терезесіне оқ атып, "бұзақылық жасады", "өлтірерден бұрын Бақтыбаевты соққыға жықты", "қаруды заңсыз сақтап, пайдаланды" және "Ақмола облысының тағы бір тұрғынын өлтіруге әрекеттенді" деген айыптар тағылған.
Ал Жаңаарқа ауданы полиция бөлімінің бұрынғы қызметкері Ғалым А. мен кәсіпкер Азамат Б. тапсырыс берді, ал бұрын сотталған Елдар Ж. 2019 жылы ақпанда Бақтыбаевты ұрды деп айыпталған.
59 жастағы Ғалы Бақтыбаев әлеуметтік мәселелерді көтеріп, Қарағанды облысы Жаңаарқа ауданындағы жемқорлықты зерттеумен танымал болған. 2019 жылы тамызда ІІМ белсенді өлімін күдіктілер ұсталғанын хабарлаған. Тергеу ол "тапсырыспен өлтірілді" деген. Айыпталушылардың көбі тергеу дұрыс жүрмеді деп санайды.
Басқа да жаңалықтар
Cумыға соққы жасалғанда әскерилерді марапаттап жатқан - The Washington Post
Америкалық The Washington Post газетінің жазуынша, 13 сәуірде Ресей Украинаның Сумы қаласына ракетамен шабуыл жасағанда Сумы университетінің жертөлесінде әскерилерді марапаттау рәсімі болып жатқан. Бұл туралы газетке Украина қарулы күштерінің әскериі айтқан. Ол әскерилер зардап шекпеді деген.
Басылымның дереккөзі марапаттау рәсімін өткізуді "жауапсыздық" деп, бұған Сумы облысы әскери әкімшілігінің басшысы Владимир Артюхты айтыптаған.
13 сәуірде Украинаның Сумы қаласына жасалған шабуылдан 35 адам қаза тауып, 117 адам жараланған. Екі ракета қала ортасына түскен. Сумы облысы Конотоп қаласының мэрі Артем Семенихин шабуыл болған күні Сумыда әскерилерді марапаттау рәсімі болып жатқанын айтқан.
Кейін Артюх 13 сәуірде Сумыда "әскерилерді марапаттау рәсімі жоспарланғанын" мойындап, "менің ұйымдастыруға қатысым жоқ, шақыртылған қонақ болдым" деген еді. Бірақ ол шара өткен-өтпегенін айтпаған.
15 сәуірде Украина президенті Владимир Зеленский Артюхты қызметінен алғаны хабарланды.
Ал Ресей қорғаныс министрлігі Сумыда әскерилерге шабуыл жасалғанын, "60 солдаттың көзі жойылғанын" айтқан.
Ресейдің Украинаға соққысы: Днепр қаласына дрон шабуылы кезінде үш адам қаза болды
Бейсенбіге қараған түні Ресей әскері Украинаның Днепр қаласын дрондармен атқылады. Кейінгі мәлімет бойынша, үш адам қаза болған, арасында бір бала да бар.
30 адам зардап шеккен, бесеуі – бала деп хабарлады Днепропетровск облыстық әкімшілігінің жетекшісі Сергей Лысак. 16 адам жарақаттанған, бірінің жағдайы ауыр деп айтылады.
Лысактың сөзінше, Днепрде шамамен он шақты көп қабатты тұрғын үй және жеке үй бүлінген. Оқу орнының корпусы, жатақхана, гимназия, тағам кәсіпорны және өзге де ғимараттар бұзылған. Бірнеше жерден өрт шығып сөндірілген.
Сәрсенбі күні кешке Харьков облысы да соққыға ұшырады. Изюм қаласына дрондар мен ракеталар жіберілген. 6 адам зардап шеккен. Жалпы облыс аумақтарында 17 адам зардап шеккен.
Ресей әскері майдан сызығынан алыс орналасқан Украина қалаларын күн сайын-дерлік атқылап жатыр. Украина қарулы күштерінің мәліметінше, дрондардың көп бөлігі атып түсіріледі.
Шерзат Полаттың өлімі бойынша сот: Судья тараптарға БАҚ-қа сұхбат бермеуге кеңес берді
Талдықорғанда Жетісу облысының қылмыстық істер жөніндегі ауданаралық сотында 16 жастағы Шерзат Полаттың өліміне қатысты сот жалғасты.
Судья Ержан Жанұзақов процеске қатысушы тараптарға ақпарат құралдарына сұхбат бермеуге кеңес берді.
"Сот ашық, оған ақпарат құралдары қатысып жатыр, тікелей эфирде көрсетіліп жатыр. Осыған байланысты жалған ақпарат тарамас үшін сотқа қатысушылардан ақпарат құралдарына сұхбат бермеуді сұраймыз. Кейбір жағдайда, заңға сәйкес бұл сотқа қысым болып саналуы мүмкін" деді Жанұзақов сот басында.
17 сәуір күнгі сотта қорғау жағы да, айыпталушылар жағы да сотты Алматы қаласында немесе Алматы облысында өткізуді сұрады. Олар жолдың қиындығы мен қымбаттығын алға тартты. Бірақ судья бұл жолы да өтінішті мақұлдамады. Ол өткен аптада Алматы облысы Қарасай ауданында тергеу изоляторы жоғын айтқан еді.
Сот кезінде Шерзат Полаттың әжесі мен анасы өздерін жайсыз сезініп, оларға жедел жәрдем көліктері шақырылды. Түстен кейінгі сот отырысына марқұмның әжесі қатысқан жоқ.
Сотта прокурор Шерзат Полаттың қалай қаза болғанын баяндады. Айыптау актісі қорғау жағының өтінішімен қайта оқылып жатқан кезде Шерзат Полаттың әкесі залдан шығып кетті.
"Тергеу болжамынша, алдымен Шынасыл оның жүрегіне пышақ сұққан – жігіт қашып кетпек болғанмен 50 метрден кейін жарақатынан әлсіреп, асфальтқа құлаған. Сосын оған Белғожаев, Ілиясов және басқалары жүгіріп барды. Белғожаев оны басынан тепкілей бастаған, содан кейін пышақ сабымен басынан бірнеше рет ұрған. Ілиясов та мылтығының дүбімен оның басынан ұрған. Осыдан кейін топ Шерзаттың ағасы Нұрғанат Ғайыпбаевқа кіріскен. Оны Шынасыл мен Сакиев пышақтаған. Ғайыпбаев ес-түссіз құлаған кезде, шабуыл жасағандардың барлығы көлікке отырып, кетіп қалған" деді прокурор.
Қылмыстық істе 9 күдікті бар, бірі – кәмелетке толмаған:
- Абзал Шынасыл - “Бұзақылық” (293-бап 3-бөлік), “Адам өлтіру” (99-бап 2-бөлігі), “Адам өлтіруге оқталу” (24-бап);
- Равиль Сакиев - “Бұзақылық” (293-бап 3-бөлік), “Адам өлтіруге оқталу” (24-бап 2-бөлігі)
- Шыңғыс Белғожаев - “Бұзақылық” (293-бап 3-бөлік);
- Дархан Әскентаев - “Бұзақылық” (293-бап 3-бөлік)
- Нұрқияс Ілиясов - “Бұзақылық” (293-бап 3-бөлік)
- Марат Тоқтаубаев - “Бұзақылық” (293-бап 3-бөлік)
- Дидар Қалиахмет - “Бұзақылық” (293-бап 3-бөлік)
- Азамат Тоқтаубаев - 293-бап 3-бөлік.
- Бұдан бөлек, кәмелетке толмаған бір жасөспірімге 434-бап бойынша айып тағылған.
17 сәуір күнгі сотта олардың төртеуі бұрын сотталғаны белгілі болды.
- 16 жастағы Шерзат Полат 2024 жылғы 4 қазанда өзінің отбасы жалға алып отырған Талғардағы дүкен маңында қаза болған. Сатып алушылардың бірімен болған даудың аяғы жанжалға ұласып, ол достарын шақырып, суық қару қолданылған. Салдарынан Шерзат мерт болып, оның немере ағасы жараланған.
- Осы оқиғадан бір апта өткенде қара жамылған отбасының үйі түгі қалмай өртеніп кеткен, ол түні үйде ешкім болмаған, отбасы мүшелері Шерзаттың атасының үйінде ас беруге дайындалып жатқан. Полиция өрт әдейі қойылған деп хабарлап, ауданда күзетті күшейткен. Оған дейін марқұмның туыстары әкімдік алдына жиналып, тергеуді ашық әрі әділ жүргізуді талап еткен. Наурыз айында Қазақстанның бас прокуратурасы Шерзат Полаттың үйін өртегендер әлі табылмағанын айтты.
- Шерзат қаза тапқан оқиға кезінде оның қасында болған, пышақтан жарақат алған немере ағасы Нұрқанат Ғайыпбаев былтыр қараша айында Полаттың отбасы тұратын Азат ауылының сырт жағында өлі табылды. Полиция "ол өзіне қол жұмсаған" деп хабарлады. Бірақ марқұмның жақындары Ғайыпбаевтың "суицид жасағанына" сенбейтінін айтқан.
- Нұрғанат Ғайыпбаевтың жаназасы шығарылған күні Шерзат Полаттың әкесі Қаржаубай Нұрымов қолына пышақ ұстап, жүк көлігінің үстіне шығып алып, ұлы мен інісінің қазаларын әділ тергеуді талап еткен. Осыдан кейін оған "бұзақылық" бабы бойынша айып тағылып, Нұрымов 15 күнге әкімшілік қамауға алынды. Кейін оның үстінен "Өзгенің мүлкін қасақана жою немесе бүлдіру" бабымен қылмыстық іс қозғалғаны белгілі болды. Адвокоттары Нұрымов інісінің жаназасы шығарылған күні полицияның арнаулы жасағы көлігінің дөңгелегін тесіп тастағаны үшін жауапқа тартылған деп хабарлады. Онымен бірге екі туысы 15 күнге қамалып, тағы біреуіне айыппұл салынған.
Тоқаев Қазақстанның Украинадағы елшісін ауыстырды
Дархан Кәлетаев Қазақстанның Украинадағы елшісі қызметінен босатылды. Оның орнына Төлежан Барлыбаев келді. 17 сәуірде тиісті жарлықтар Ақорда сайтында жарияланды.
52 жастағы Дархан Кәлетаев 2020 жылы 22 ақпанда Украинадағы елші болып бекітілген еді. Ол елші болып тұрған тұста 2022 жылы 24 ақпанда Ресей Украинаға басып кірген.
Кәлетаев 2019 жылы наурыз бен желтоқсан айларында президент әкімшілігі жетекшісінің орынбасары болған. Қалетаев бұл қызметке наурыз айында бұрынғы президент Нұрсұлтан Назарбаев отставкаға кетіп, орнына Тоқаев келгеннен кейін тағайындалған. Ол 2018 жылдың шілде айы мен 2019 жылдың ақпан айы аралығында қоғамдық даму министрі болған еді.
Ал 54 жастағы Төлежан Барлыбаев 2022 жылдың наурызынан 2024 жылдың қарашасына дейін Қазақстанның Словакиядағы елшісі болған. Оның алдында да Еуропаның бірқатар елдерінде елші қызметін атқарды. Бұрын президент әкімшілігінде түрлі қызмет істеген.
Лайк баспағаны үшін "ескерту": Шымкентте жастар орталығынан дау шықты
Шымкенттегі “Жастар ресурстық орталығының” бірнеше қызметкері интернетте белсенділік танытпаған – атап айтқанда, орталықтың желідегі парақшасына лайк баспаған қызметкерлерге басшылық қысым жасап, жазбаша және ауызша ескерту жасалып жатқанын хабарлады. Бұл жөнінде ақпаратты журналист Азат Дидарбек жазды.
“Жастар орталығы қаламыздың жастар мәселесін шешеді дегенге сеніңкіремейтін едік, енді лайк басқан-баспаған қызметкерлерін тізіп, тексеріп, өздері хатта жазғандай тырнақша ішіндегі “ескерту” жасап, жұмыс жасауына кедергі келтіріп жүрсе, оңбайды.. Бүгін (16 сәуір – ред.) осындай қысым көре берген орталық қызметкерінің мазасы қашып, құлап қалып, жедел-жәрдем шақырып, алғашқы медициналық көмекке жүгінуіне тура келді!” деп жазып, жергілікті әкімдіктерді белгілеп, осы мәселеге назар аударуды сұраған.
Азаттық 17 сәуірде аталған орталыққа хабарласқан кезде бір қызметкер телефон көтергенмен сол сәтте байланыс үзілді. Кейін тілші тағы бірнеше рет хабарласып көргенмен ешкім тұтқаны көтерген жоқ.
Qaz365.kz сайты Шымкент қалалық ішкі саясат және жастар істер жөніндегі басқармасының басшысы Айгерім Жұмағұлованың сөзінен түсініктеме келтірді.
“Мен жағдайдың алғашқы жариялануынан бастап хабардармын. Өзіме жұмыс жоспарын белгіледім. Жағдай бойынша шешім әділетті және обьективті түрде қабылданады” деді ол басылымға.
Ресми ақпаратқа қарағанда, жастар ресурстық орталығы – "жастар ұйымдарының қызметіне қолдау көрсететін ұйым". Бүкіл ел аумағында осындай 231 орталық бар деп айтылады.
Ресейде Курск облысының бұрынғы губернаторы ұсталды
Сәрсенбі күні Ресейде Курск облысының бұрынғы губернаторы Алексей Смирнов ұсталды. Бұл жөнінде ресейлік БАҚ, оның ішінде "Ведомости", Baza және Mash жазды.
Ресей ІІМ ресми өкілі Ирина Волктің сөзінше, Смирнов Украинамен шекарада бекіністі салу кезінде 1 млрд рубль қаражатқа қатысты алаяқтық жасады деп айыпталған.
Мәскеу соты губернаторды қамауға алуға рұқсат берген.
Ал Смирнов өзіне тағылған айыптарды мойындамаған.
"Ведомости" басылымының жазынша, сәрсенбі күні таңертең Смирновтың үйінде тінту болған. Осы іс бойынша оның бұрынғы бірінші орынбасары Алексей Дедов та ұсталған.
Ақпарат құралдарының жазуынша, бұл қылмыстық іс "Курск облысының даму корпорациясының" бұрынғы бас директоры Владимир Лукинге қарсы қозғалған іске қатысы болуы мүмкін. Ол Ресей-Украина шекарасында бекіністі салу кезінде ірі көлемде қаржы жымқырды деп айыпталған.
2024 жылы тамызда украин күштері Курск облысына басып кіріп, бірқатар аумақты бақылауға алған еді. Украина қарулы күштері әлі де кейбір аумақты бақылауда ұстап отыр.
Смирнов былтыр мамырда Курск облысының губернаторы міндетін атқарушы болған. Украина қарулы күштерінің операциясына қарамастан ол былтыр қыркүйекте губернатор сайлауында жеңіске жетті. Алайда желтоқсан айында отставкаға "өз еркімен" кеткені хабарланған. Оның орнын мемлекеттік дума депутаты Александр Хинштейн басты. Ол тағайындалғаннан кейін бекіністі салу кезінде ақша жымқыру фактілері бойынша қылмыстық істер қозғалған. Тергеу мәліметінше, алаяқтық әрекеттің салдарынан шамамен 800 млн рубль бюджетке шығын келген деп айтылады.
Абай облысында үш адам апатты жағдайдағы аспалы көпірден құлап, мерт болды
Абай облысында үш адам апатты жағдайдағы аспалы көпірден құлап, қаза болды.
Жергілікті төтенше жағдай департаментінің хабарлауынша, оқиға 15 сәуірде Аягөз ауданы Ақшәулі ауылында болған.
“Алдын ала мәлімет бойынша және куәгерлердің сөзінше, Көкқамыр аумағындағы ағаш аспалы көпірден мотоциклді өткізбек болған шаруа қожалығының үш жұмысшысы Қаракөл өзеніне құлаған. Жағалаудан ұялы телефондар мен сырт киімдер табылды” деп жазылған депатамент хабарламасында.
16 сәуірде құтқарушылар 1980, 1978 және 1967 жылғы үш ер адамның денесін тапқан. Облыстық полиция тергеу жүргізіп жатқаны хабарланды. Сот-медициналық сараптама тағайындалған.
Әлеуметтік желідегі ақпаратқа қарағанда аспалы көпір апатты жағдайда болған. Әзірге жергілікті әкімдіктер оқиғаға түсініктеме берген жоқ.
Былтыр су тасқынынан қатты зардап шеккен Аягөз ауданында бір тәулікте екі адам хабар-ошарсыз кеткен еді. Олар Борлы өзенінен трактормен өтпек болған. Әлеуметтік желіде қолданушылар екі адамның денесі әлі күнге дейін табылмағанын жазды.
Жанболат Мамайды бес күн Қаңтар бойынша тергеуге шақырған
"Қаңтар оқиғасы кезінде жаппай тәртіпсіздік ұйымдастырды" деп айыпталып, алты жылға бас бостандығы шектелген Жанболат Мамай өткен аптада қатарынан бес күн тергеуге шақырылған. Бұл жөнінде адвокаты Жанар Балғабаева Азаттық Азияға хабарлады.
Оның сөзінше, Мамай куәгер ретінде бас прокуратураның Алматыдағы өкілдігіне шақырылған.
"Ол куәгер ретінде шақырылды. Бізге белгісіз адамдарға қатысты 179-бап бойынша ("Билікті басып алуды немесе ұстап тұруды насихаттау немесе оған жария түрде шақыру") cотқа дейінгі тергеу амалдары басталған. Бес күн бойы одан [Қаңтар оқиғасы болған күндері] не істегенін егжей-тегжейлі сұрады" деді адвокат.
Азаттық Азияның жазуынша, 2024 жылы қарашада қозғалған істі бас прокуратура жанындағы ведомствоаралық тергеу тобы жүргізеді. Бұл істе қанша күдікті бары және өзге де мәліметтер айтылмайды.
Азаттық Қазақстанның бас прокуратурасына сауал жолдады. Әзірге жауап түспеді.
2023 жылы сәуірде Алматыдағы Бостандық ауданының №2 соты тіркелмеген "Демократиялық партияның" жетекшісі Жанболат Мамайды жалған ақпарат тарату, билік өкілін қорлау және жаппай тәртіпсіздік ұйымдастыру қылмыстарына айыпты деп танып, 6 жылға шартты түрде бостандығынан айырып, сонша мерзімге қоғамдық-саяси қызметпен айналысуына тыйым салған. Былтыр қыркүйекте Жоғарғы сот Жанболат Мамайдың кассациялық шағымын қараудан бас тартты.
Мамай өзіне шыққан үкімнің саяси астары бар деп санайтынын айтқан. Халықаралық ұйымдар оған араша түсіп, Қазақстан билігін тағылған айыптарды алып тастап, белсендіні босатуға үндеген.
Дженнифер Лопестің концерті: Турлов ақауға байланысты Freedom Ticketon шығынға батқанын айтты
Freedom Ticketon сервисі қарайтын Freedom Holding-тің басшысы Тимур Турлов Дженнифер Лопестің Астанадағы концертіне билет сатуда не себепті ақау болғанын түсіндірді.
Турловтың түсіндіруінше, Ticketon комиссия үшін билеттерді тарататын агент ретінде таңдалған. Концертке сұраныс көп болғандықтан билеттерді сату кезінде сайт салмақты көтере алмай, істен шыққан. Техникалық ақаудың нәтижесінде көптеген орындар қайталанып сатылып кеткен. Кейін бұл белгілі болған кезде сатылым тоқтатылған.
Турлов өз жазбасында барлықтарына сервистік жарнаны қайтарып беруге уәде берген. Оның сөзінше, "сатылып кеткен орындарды" сатып алғандарға және бағасы жағынан одан да нашар балама ұсынылғандарға Ticketon өз есебінен ұйымдастырушылардан билет сатып алып, ақшаларын қайтарады. Олар концертке тегін бара алады. Бұған қоса орындары ауысып, қымбатырақ билет ұсынылғандарға билет бағасындағы айырмашылықты компания төлеп бермек. Балама орын таба алмаған және ваучер берілмеген азаматтар билеттің бағасын қайтара алады деді Турлов.
"Осының салдарынан бізге бірнеше жүз миллион теңге шығын келеді. Бұл шешім сервистің бір жылдық табысымен пара-пар және біздің команда оған лайықты екеніне сенімдімін. Техникалық есептер туралы кейінірек жазамыз. Ендігәрі мұндай концерттер қандай техникалық мәселе туындататынын білетін боламыз" деді кәсіпкер.
Сәуір басында үкімет отырысы кезінде 1 тамызда Астанада америкалық әнші Дженнифер Лопестің концерті өтетіні, соған орай сырттан 15 мың турист келетіні және қаладағы қонақүй, мейрамхана, тамақтану желілеріне 6,5 млрд теңге кіріс және бюджетке 400 млн теңге көлемінде тікелей салық түсетіні айтылған еді.
Дженнифер Лопес Қазақстанда бұған дейін кемінде екі рет болған. 2010 жылы ол экс-президенттің кіші қызы Әлия Назарбаеваның туған күнінде ән айтқан. Екінші рет жаңа жылдық кешке қатысқан деп айтылады. Дженнифер Лопес 2013 жылы Түркіменстан басшысы Гурбангулы Бердімұхамедовтің туған күнінде өнер көрсетіп, құқық қорғаушылардың сынына қалған еді.
"Бипэк Авто – Азия Авто" бұрынғы басшыларына сырттай үкім оқылды
Өскемен сотында "Бипэк Авто – Азия Авто" компаниялар тобының бұрынғы басшылары Анатолий Балушкин мен Ерік Сағымбаевқа сырттай үкім оқылды. Екеуі алаяқтық және салықтан жалтару баптары бойынша кінәлі деп танылып, Балушкин – 9 жыл түрме, Сағымбаев 8 жыл 6 айға бас бостандығынан айырылды деп жазды жергілікті БАҚ.
Балушкинге 190-бап ("Алаяқтық") 4-бөлік 2-тармағы бойынша айып тағылған. 9 жыл түрме жазасынан бөлек, ол 10 жыл коммерциялық ұйымдарда басшылық қызметін атқару құқығынан айырылған. Сағымбаев "Алаяқтық" және "Салықтан жалтару" баптары бойынша кінәлі танылған. Сот үкімі бойынша ол да он жыл коммерциялық ұйымдарда қызмет атқару құқығынан айырылды.
Ақпаратқа қарағанда, 2020 жылы "Бипэк Авто – Азия Авто" холдингі Өскеменде автомобиль зауытын салуы керек болған. Мемлекет 174 миллиард теңге көлемінде салық және кеден жеңілдіктерін беріп, қолдау көрсеткен, алайда холдинг келісімшартты орындамаған деп айтылады. Сол жылдары компания аталған жоба түрлі себептермен жүзеге аспағанын мәлімдеген. Арасында көлік нарығының қысқаруы, теңге бағамының тұрақсыздығы және қаржымен байланысты қиындықтар да бар.
2021 жылдың тамызында Қазақстан билігі "Бипэк Авто — Азия Авто" компаниялар тобы директорлар кеңесінің төрағасы Анатолий Балушкинге іздеу жарияланғанын хабарлаған. Қазақстан соты оны қамауға алу жөнінде сырттай санкция берген. Балушкин мен оның командасы сот шешіміне қарсы бірнеше рет шағым түсірген. "Азия-Авто" екі мыңнан астам қызметкерін таратып, кәсіпорын кейбір бағыттарын жапқан. Балушкин 2020 жылы өткізген баспасөз конференциясында "үш зауытқа да толық тексеріс жүргізіп, кімнің мемлекеттің қандай ақшасын алғанын, қайда қалай салғанын" көргісі келетінін айтқан.
Лавров территориялық тұтастық мәселесі бойынша Тоқаевтың пікірімен келіспейтінін айтты
Ресей сыртқы істер министрі Сергей Лавров "Коммерсантъ" басылымына берген сұхбатында Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың территориялық тұтастықты сақтауға басымдық беру қажеттігі туралы тұжырымымен келіспейтінін, БҰҰ Жарғысында ұлттардың өзін-өзі анықтау құқығы да қарастырылғанын айтты.
2022 жылы маусымда Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Санкт-Петербург халықаралық экономикалық форумында БҰҰ-ның өзін-өзі анықтау және территориялық тұтастық туралы принциптері қайшылықта екенін, территориялық тұтастықты сақтамау көптеген елдердің жанжалдасуына апаратынын, сол себепті Қазақстан Донецк және Луганск халық республикаларының тәуелсіздігін мойындамайтынын айтқан еді.
"Мен онымен келіспеймін. Біз содан кейін қазақстандық достарымызға өз позициямызды түсіндірдік. Ол [Қазақстан президенті] үшін тек территориялық тұтастық құқығы ғана бар. Қайталап айтамын: егер БҰҰ мүшесі болсаңыз, онда Жарғыны тұтас құрметтеуге тиіссіз" деді Лавров сұхбатта.
Оның айтуынша, "территориялық тұтастық үкіметі сол аумақта тұратын барлық ұлтты білдіретін мемлекеттерде сақталады".
2022 жылы маусымда Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Санкт-Петербург экономикалық форумында егер ұлттардың өзін-өзін анықтау құқығы жүзеге асырылса, әлемде 193 мемлекеттің орнына 500 немесе 600 мемлекет болатын еді, яғни хаос болады деп айтқан еді.
"Сол себепті біз Тайвань, Косово, Оңтүстік Осетия, Абхазияны мойындамаймыз. Және бұл принцип біздің ойымызша, Луганск және Донецк сияқты квазимемлекеттік аумақтарға да қолданылады" деді Тоқаев.
2022 жылы ақпанда Ресей Украинаға басып кірерден бірнеше күн бұрын Владимир Путин Донецк халық республикасы мен Луганск халық республикаларының тәуелсіздігін мойындау туралы шешім шығарған. Халықаралық қауымдастық Украинаның шығысында өзін республика жариялап алған ДХР мен ЛХР-дың тәуелсіздігін мойындамаған.
Reuters және OSС: Ресей әскері Солтүстік Корея қару-жарағына тәуелді
Украинаны атқылап жатқан Ресей әскері қолданатын артиллериялардың 50-100 пайызы Солтүстік Кореядан әкелінген. Бұл жөнінде Reuters агенттігі мен британдық Open Source Centre ұйымының ортақ зерттеуіне сүйенген "Важные истории" жазды.
Солтүстік Корея Ресейге 2023 жылдың қыркүйегінен бастап қару-жарақ жеткізе бастаған. Оның алдында шілдеде сол кездегі Ресей қорғаныс министрі Сергей Шойгу Пхеньянға барған. Украина бас барлау басқармасының мәліметінше, пакет құрамында дүркіндете ататын 120 жүйе, өздігімен жүретін 120 артиллериялық қондырғы, 145 баллистикалық ракета мен 122 мм және 152 мм калибрлі артиллериялық снарядтар бар. Reuters мұны "Ресейге жеткізілген қомақты тіке әскери көмек" деп атайды.
2023 жылдың қыркүйегі мен 2025 жылдың 17 наурызына дейін ресейлік «Ангара», «Мария», «Майя-1» және «Леди Р» жүк кемелері Солтүстік Кореяның Раджин портынан ресейлік Дунай және "Восточный" порттарына 64 рет әскери жүк жеткізген. Спутник деректеріне сүйенсек, онда кемінде 15 809 контейнер болған. Бұған қоса, Солтүстік Корея жүгі Приморьедегі Туманная өзені арқылы "Достық" көпірімен тасымалданған.
Ең көп тауар жеткізу 2024 жылы қаңтарда тіркелген: айына жеті партия. Қазір жүк кемелері айына шамамен үш партиядан снарядтар жіберіп жатыр.
Сарапшылардың бағалауынша, 4-6 миллионға дейін артиллериялық снаряд контейнерлермен тасымалданған болуы мүмкін. Батыс және украин шенеуніктерінің мәліметінше, 2024 жылы Ресей 2–2,3 млн снаряд шығарған және алдағы уақытта 3 миллионға дейін арттыруды жоспарлап отыр.
Снарядтар теміржол арқылы Ресей мен Украина шекарасына жақын қоймаларға, негізінен Тихорецк қаласына тасымалданады.
Украина бас барлау басқармасының мәліметінше, Ресей әскері соғыста қолданған снарядтардың 50 пайызын Пхеньян қамтамасыз етеді. Журналистердің қолына түскен Ресей қорғаныс министрлігінің ішкі құжаттарында Ресей әскерінің кейбір бөлімдері қолданған артиллериялық снарядтардың 75-100 пайызы Солтүстік Кореяда жасалғаны жазылған.
2023 жылы екі жақта да артиллериялық снарядтар қоры таусылып, Украина батыс одақтастарынан дер кезінде қолдау таба алмаған еді: ЕО-ның снаряд өндірісі мұндай салмаққа шыдай алмайды. Әскери сарапшы Конрад Музыканың пікірінше, 2023 жылдың соңынан бері Ресей қарулы күштері "Солтүстік Кореяның арқасында ғана" Украинаны үзіліссіз атқылай алған. 2024 жылдың сәуірінде Владимир Зеленский тараптардың қару-жарақ теңсіздігі туралы айтып, Украина қарулы күштері қолданған әрбір снарядқа 10 ресейлік снаряд келетінін мәлімдеген.
2023 жылдың соңынан бері Ресей Украина қалаларына солтүстіккореялық KN-23 және KN-24 баллистикалық ракеталарымен соққы жасап келеді. Бастапқыда бұл ракеталардың дәлдігі төмен болатын. Кейінгі кездері Солтүстік Корея шығарған ракеталар көздеген нысанасынан 50-100 метр аулаққа түсіп жатыр.
Черногория соты құқық қорғаушы Дина Смайылованы босатты
Черногория соты қазақстандық құқық қорғаушы Дина Смайылованы (Дина Таңсәрі) қамаудан босатты. Оны ұстауға Қазақстан билігі өтініш берген. Елде оның үстінен бірнеше іс қозғалып, іздеу жарияланған.
Қазақстанда тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен әйелдерге құқықтық көмек көрсететінін "НеМолчи.kz" қорының жетекшісі 14 сәуірде Черногорияның Будва қаласында қамауға алынған. Оны Қазақстанға экстрадициялау жайы 15 сәуір күні сотта қаралатыны айтылған.
Сот отырысынан соң Дина Смайылова сыртқа шығып, Азаттықтың Балқан қызметі тілшісіне сұхбат берді. Құқық қорғаушының айтуынша, оны қолына кісен салып уақытша қамау изоляторына қамап, бір тәуліктей ұстаған.
Подгорица Жоғарғы сотында Дина Смайыловаға қатысты бұлтартпау шарасы анықталған. Өзінің айтуынша, сот оның және адвокатының уәжін тыңдап, ісі қаралып жатқанда "паспортын алып қою туралы" шешім шығарған.
Адвокат Долибор Томовичтің айтуынша, Смайылова Черногориядан саяси баспана сұрап, 2023 жылы қазанда арыз берген. Онымен екі бірдей сұхбат өткен, бірақ арызы әлі қаралып жатыр. Бұл бойынша бірнеше айда шешім шығуы тиіс.
Өзін қолдаған жұртқа алғыс айтқан Дина Смайылова Қазақстан билігі өзін әйел құқықтарын белсенді түрде қорғағаны үшін қудалап жатқанын айтты.
"Саяси баспана туралы өтініш Қазақстан үкіметі [Смайылованы] экстрадициялау және ұстау туралы өтініш берерден бұрын жазылған. Сондықтан ол Қазақстанға экстрадицияланған жағдайда қудалануы мүмкін деген күдік орынды" деді адвокат.
Бұл оқиға бойынша Қазақстан билігі әзірге ешқандай комментарий бермеді.
Смайылова құрған "НеМолчи.kz" қоғамдық қоры Қазақстандағы тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккендердің құқығын қорғаумен айналысады. Қор анықтаған зорлық-зомбылық оқиғалары Қазақстанда резонанс тудырған. "НеМолчи.kz" тұрмыстық және жыныстық зорлық көрген әйелдерге мыңдаған онлайн кеңес берген. Қор жұмысы нәтижесінде жыныстық зорлық көрсетті деп айып тағылған ондаған адам сотталды. Ондаған полицей әрекетсіздік және жұмысқа немқұрайлы қарағаны үшін жауапқа тартылып, 200-ден астам полицей тәртіптік жазаға тартылды.
Қазақстанның ішкі істер министрлігі 2023 жылдың соңында Дина Смайылованың үстінен алты қылмыстық іс қозғалғанын, олардың арасында "алаяқтық", "көрінеу жалған ақпарат тарату" мен "жеке өмірге қол сұқпау құқығын бұзу" баптары барын мәлімдеген. Прокуратура қор мен Смайылованың есепшоттарын бұғаттаған.
Смайылова үш жылдан аса уақыттан бері отбасымен бірге шетелде тұрып жатыр. Қазақстан оған халықаралық іздеу жариялаған еді.
Смайылова бұған дейін әлеуметтік желіде "НеМолчи.kz" қорына ақша аударған қазақстандықтарды полиция тергеуге шақырып, алаяқтық туралы арыз жазуға көндіруге тырысып жатқанын айтқан. Оның ойынша, билік тұрмыстық зорлық-зомбылық мәселесін көтерген қорды жапқысы келеді.
Ал Human Right Watch ұйымы "Биліктің Смайыловаға қарсы белсенді іс-қимылға көшуі − қылмыстық әрекетті жоюдан гөрі оның ұйымының заңды жұмысын қаралау әрекетіне көбірек ұқсайды" деп, істі әділ тергеуге шақырған.
Украина президенті Еуроодақ лидерлерін 9 мамырда Киевке келуге шақырды
Украина президенті Владимир Зеленский Еуроодақ лидерлерін биыл 9 мамырда Киевке келіп қайтуға шақырды. Украинаның сыртқы істер министрі Андрей Сибига дүйсенбі, 14 сәуірде Люксембургтегі кездесуде Еуроодақ елдерінің сыртқы істер министрлеріне жеткізген ресми шақыруда оның мақсаты – "Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Еуропадағы ең ірі агрессияға қарсы бірлік пен табандылықты паш ету" деп көрсетілген. Бұл туралы Politico хабарлады. Басылым дәл сол күні, 9 мамырда, Ресей астанасында нацизмге қарсы соғыстағы жеңістің 80 жылдығына арналған парад өтпекші екенін, оған әлемнің көптеген елдерінің басшылары шақырылғанын жазған.
Ресей Украинаға қарсы кең ауқымды басқыншылық соғыс бастағаннан кейін Киев Жеңіс күні мерекесін 8 мамырға ауыстырған. Еуропада көптеген ел Жеңіс мерекесін осы күні атап өтеді. Ал 9 мамырды Жеңіс күні ретінде мерекелеу – Совет одағынан қалған дәстүр. Қазір Ресей және онымен бірге бұрын Совет одағы құрамында болған елдердің көпшілігі, соның ішінде Қазақстан да Жеңіс мейрамын 9 мамырда атап өтеді.
Қазір Украинада 9 мамыр ресми түрде Еуропа күні ретінде мерекеленеді. Бұған дейінгі жылдары дәл осы күні Киевке Еуроодақ басшылары барған, мысалы, Еурокомиссия жетекшісі Урсула фон дер Ляйен де Украина астанасында болған.
Биыл Мәскеуде 9 мамыр күні өтетін парадқа бірқатар мемлекеттердің басшылары қатыспақ. Олардың арасында Ресейдің Украинаға қарсы соғысына бейтараптығын танытқан Қытай, Үндістан, Бразилия, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына (ТМД) мүше бірқатар елдердің (арасында Қазақстан да бар), сонымен бірге Еуроодақ құрамындағы Словакия мен Еуроодаққа кандидат ел Сербияның ресми өкілдері Мәскеуге бармақшы. Еуроодақ басшылығында Мәскеудегі парадқа еуропалық елдерден басшы тұлғалардың қатысқанына қарсы болып отырғандар бар. Еуроодақтың сыртқы саясат жөніндегі жоғарғы өкілі Кая Каллас мәлімдеме жасап, Еуроодақта Мәскеудегі шараға қатысатын, әсіресе кандидат елдердің басшыларының қылығын құп көрмейтінін ескертті. Каллас еуропалық лидерлерді Мәскеуге емес, Киевке баруға шақырды.
Калластың мәлімдемесі Ресей мемлекеттік думасының төрағасы Вячеслав Володиннің шамына тиді. Telegram әлеуметтік желісінде "Калласты лауазымынан босатып, БҰҰ-ның халықаралық трибуналына беру керек" деп жазған Володин Калласты Германияға қарсы соғысқан совет жауынгерлерінің "аруағын қорлады" деп айыптады.
- 15 сәуірде президент Владимир Зеленский Украина Жоғарғы Радасына елдегі әскери жағдай мен мобилизацияны 9 мамырдан бастап тағы 90 күнге ұзарту туралы заң жобасын ұсынғаны белгілі болды.
БАҚ: АҚШ мемлекеттік департаментінің бюджеті екі есе қысқаруы мүмкін
АҚШ президенті Дональд Трамптың әкімшілігі Мемлекеттік департаменттің бюджетін 50 пайызға қысқартуды жоспарлап отыр. Бұл туралы New York Times газетіне белгілі болған қызмет құжатында айтылған.
Ол жоспарға сәйкес, әсіресе БҰҰ мен НАТО-ны қаржыландыру ауқымды көлемде қысқаруы мүмкін. АҚШ халықаралық бітімгерлік операцияларына қаржылай қолдау көрсетуді толығымен доғарып, Мемлекеттік департамент қаржыландыратын мәдени алмасу мен білім беру бағдарламаларын тоқтатуы ықтимал. Бұған қоса гуманитарлық көмекке және денсаулық сақтау саласымен байланысты жобаларға, соның ішінде кедей елдерге дәрі-дәрмектер мен вакциналар сатып алуға бөлінетін қаражаттың да жартысы қысқаруы мүмкін. Мемлекеттік департаменттің биылғы бюджеті 54 миллиард доллардан 28 миллиард долларға дейін азайту жоспарланған.
Басылымның Мемлекеттік департаменттегі дереккөздерінің түсіндіруінше, бұл жоспарлар Ақ үйдің барлық министрліктер мен мемлекеттік мекемелерге бюджетін ауқымды көлемде қысқарту жөнінде қойған талабына сәйкес әзірленген. Трамп әкімшілігі жақын арада Конгреске келесі жылға арналған мемлекеттік бюджет жобасын енгізеді, онда мемлекеттік шығыстарды айтарлықтай қысқарту көзделген деп жазды басылым.
Ақ үйдің бюджетке байланысты сұранысын Конгресс мақұлдауы керек, алайда конгрессмендер арасында халықаралық бағдарламаларға қаржы бөлуді күрт қысқартуға қарсылар көп. Бірнеше демократ сенатор Ақ үйдің ұсыныстарын сынға алып, қарсы шықты. "Еуропада соғыс болып жатқан кезде, құрлықтың қауіпсіздігіне төнген қатер артып тұрған шақта НАТО-ға қаржылай қолдау көрсетуді не себепті қысқартуымыз керек?" - деп мәлімдеді Сенаттың халықаралық қатынастар комитетінің жетекшісі, демократ Джин Шахин.
Сонымен қатар, Трамп әкімшілігі Мемлекеттік департаментте жедел халықаралық гуманитарлық көмек көрсететін арнаулы бөлім құруға деп 4 миллиард доллар сұрамақшы.
ПІКІРЛЕР