10 қарашада Ақтөбе қаласының әкімі Асхат Шахаров Қаңтар оқиғасы бойынша өтіп жатқан сотта куә ретінде жауап берді. Қала әкімі Қаңтар оқиғасы кезінде наразылармен келіссөз жүргізуге өз ықтиярымен шыққанын айтты. Алаңда айтқан "Халықпен біргемін" деген сөзінің мәнісін түсіндірді.
- Жыл басында автогаз қымбаттап кетті. Бұл – әлеуметтік саланың ажырамас бөлігі. Осыған орай басталған наразылықтың алғашқы күні бірқалыпты өтті. Агрессия болған жоқ. Мен наразылармен 6 қаңтар күні кездесіп, мәселені құзырлы орган өкілдерімен бірге талқылауға шақырдым, - деді Шахаров сотта.
Ақтөбе әкімінің "наразылықтың алғашқы күні" деп тұрғаны – 2022 жылғы 3 қаңтар. Бұл күні түс әлпетінде жүзге жуық адам Ақтөбе әкімдігінің жанына жиналып, сұйытылған газдың қымбаттағанына қарсы шыққан жаңаөзендіктерді қолдайтынын айтқан. Сол кезде ақтөбеліктер литрі 85 теңге болған автогазды 50 теңгеге арзандатуды талап еткен. Одан кейінгі үш күнде алаңда кісі қарасы көбейіп, автогаз бағасы ғана емес, саяси ұрандар да айтыла бастаған.
Ақтөбедегі Қаңтар оқиғасына байланысты айып тағылған 18 адамның ісі
Ақтөбеде 3 қаңтардан бастап, демонстранттар күшпен таратылған 7 қаңтарға дейінгі аралықта наразылармен билік атынан Асхат Шахаров қана келіссөз жүргізген. Ақтөбе облысының сол кездегі басшысы Оңдасын Оразалин жұрт талабына қарамастан наразылардың алдына шықпай қойған.
Шахаровтың сөзінше, оқтын-оқтын алаңға шығып, келіссөз жүргізуге оны ешкім мәжбүрлемеген. "Өз ықтиярыммен бардым" деді ол сот залында.
Сотталушылардың бірі Жанна Есмұрзаеваның жақтасы Ақылжан Қуантаев "Алаңда сіз "халықпен біргемін" дегенсіз. Бұл сөзді қалай түсінуге болады? Сіз де олардың талаптарын қолдадыңыз ба?" деп сұрады. Шахаров "Сол күндері мен олармен бірге болдым. Барлық сауалды билік өкілі ретінде олармен ашық талқыладым" деп нені меңзегенін түсіндіріп берді.
Ақтөбенің әкімі Қаңтар оқиғасынан соң қылмыстық жауапқа тартылғандар арасынан Қуат Шамұратовты танитынын айтты.
- Менің жаныма келіп, өзін таныстырған Қуат наразылармен келіссөз жүргізуге әзір екенін айтты. Біз оған жағдай жасап, рупор әкеп бердік. Қас қарайып қалған шақ болатын. Жиналғандар оның сөзіне құлақ аспады. Оның халықты сабырға шақырған әрекетінен еш нәтиже болмады, - деді Шахаров.
Ақтөбеде Қаңтар оқиғасынан соң айып тағылған 18 адамның ісін сот 13 қазан күні қарай бастады. Тергеу 18 адамды әкімдік ғимаратын талқандап, өрт сөндіруші көлікті қиратып, мемлекеттік органдарға жалпы сомасы 148 млн 431 мың теңге шығын келтірді деп айыптап отыр. Сотталушылар өздеріне тағылған айыппен келіспейді.
Қаңтар оқиғасынан кейін Қылмыстық кодекстің "Жаппай тәртіпсіздік", "Билік өкіліне күш көрсету", "Қару-жарақ ұрлау" баптары бойынша айып тағылған 18 ақтөбеліктің үшеуі – Ернұр Әжниязов, Нұрсұлтан Исаев пен Нұрбек Мұхит он айдан бері тергеу изоляторында.
Ресми мәлімет бойынша, Ақтөбеде Қаңтар оқиғасынан кейін қозғалған 21 адамның қылмыстық ісі сотқа жеткен. Қазір Ақтөбе соты 18 азаматтың ісін қарап жатыр. Шілдеде сот "Қаңтар оқиғасы кезінде Ақтөбе әуежайын басып алмақ болды" деп айыпталған үш адамның бостандығын үш жарым жылға шектеген.
- Қаңтардың басында Жаңаөзенде халық сұйытылған газ бағасының қымбаттауына қарсы наразылыққа шыққан. Бұл наразылықты елдің басқа аймақтары да қолдап, билікке талап айта бастаған еді. Ал 5 қаңтарда наразылық соңы жаппай тәртіпсіздікке ұласып, оқиғадан 238 адам қаза тапты.
- Қаңтар оқиғасы кезінде президент Қасым-Жомарт Тоқаев күштік құрылымдарға ескертусіз оқ атуға бұйрық берген. Сарапшылар Қаңтар оқиғасы Тоқаев пен Назарбаев кланы арасындағы тартыс түрткі болды деп санайды. Тоқаев та, Назарбаев та мұны жоққа шығарған. Ақорда оқиғаны "мемлекеттік төңкеріске талпыныс" дегенімен, төңкерісті кім жасамақ болғанын ашып айтпады.
- Қаңтар оқиғасынан кейін мыңдаған адам ұсталып, жүздеген қылмыстық іс қозғалған. Оқиға кезінде ұсталған ондаған адам түрмеде азапталғанын айтқан. Қаңтарда қаза таза тапқан 238 адамның алтауы азаптаудан көз жұмған.
ПІКІРЛЕР