Қоғам белсендісі Жарқын Күреңтаевқа Медеу аудандық полициясы "29 сәуірдегі халық парламенті жиынына қатысқаны үшін" екі айдан соң хаттама толтырды. Күреңтаев 29 маусымда Алматыдағы адам құқықтары мен заңдылықты сақтау жөніндегі бюродағы баспасөз мәслихатына қатысып, «халық парламенті жиынан қатысқандарды заңсыз қудалап жатқанын айтқан еді. Баспасөз жиынынан шыққаннан кейін оны полиция өкілдері күтіп алды. Оны «Тіркелмеген ұйымның жиынына қатысты» деп айыптады.
– Маған қанша айыппұл салғанын айтқан жоқ. Бірақ алдын ала хаттаманы толтырып қойыпты. Хаттамаға қарасам, қорғаушы мен аудармашыны қажет етпеді. Түсіндіру жұмыстары жүргізілді деп жазып қойған. Бұл жерде заң бұзған мен емес, полиция өкілдерінің өзі, - дейді белсенді.
Заңгер Әлнұр Ілияшевтің пікірінше, егер белсендіні "Халық парламенті" жиынына қатысқаны үшін әкімшілік жауапқа тартса, онда жуырда Түркістанда өткен "Әділетті Қазақстан – Адал азамат" ұлттық құрылтайына қатысқан жүздеген адамға да айыппұл салу керек. Ілияшев жиында жуырда бас прокуратураға мемлекеттік кеңесші Ерлан Қаринді "Сайлау құқықтарын жүзеге асыруға немесе сайлау комиссияларының жұмысына кедергi жасау" (150-бап) және "Ұйымдасқан қылмыстық топқа қатысу" (262-бап) және "Билікті басып алуды немесе ұстап тұруды насихаттау" (179-бап) бабы бойынша жауапқа тарту туралы сұрау жібергенін айтты. Онда "бірқатар тұлғалар ұйымдасқан қылмыстық топ ретінде әрекет етіп, Қазақстан Конституциясын бұзып, сайлау құқығын жүзеге асыруға кедергі келтірген болуы мүмкін" деп жазылған.
"Бізге қанша қысым жасамасын, қанша қудаламасын, біз құрбандық деңгейінен өтіп кеттік. Қазір қоқан-лоқыдан қорықпаймыз, бізді қудалаудан түк пайда жоқ. Қаңтар оқиғасы халық ұзақ шыдай алмайтынын көрсетті" деді Әлнұр Ілияшев.
Адам құқықтары мен заңдылықты сақтау жөніндегі Қазақстан халықаралық бюросының өкілі Андрей Гришин Қазақстан билігінің мұндай айыпты ("тіркелмеген ұйымның жиынына қатысу") негізсіз тағатынын жоққа шығармайды.
– Бұл бапты «митингіге қатысты» дейтін желеу таппай қалғанда пайдалана салатын запастағы бап деуге болады. «Бейбіт жиын өткізу тәртібін бұзды» деген саяси бап сықылды нәрсе. Азаматтардың бірігу еркіндігіне кепілдік беретін халықаралық конвенцияға Қазақстан да қол қойған. Бұл саяси құқықтар конституциямызда да тұр, қоғамдық бірлестіктер қандай да бір қитұрқылықсыз тіркелуге тиіс, - дейді бюро өкілі.
«Халық парламенті» 19 наурызда өткен парламент сайлауының ресми нәтижесімен келіспеген белсенділердің бастамасымен құрылған. Олар бұған дейін "халық сайламаған" Астанадағы парламентке балама ретінде жұмыс істейтінін, қоғамдағы көкейтесті мәселелерді қозғап, талқылайтынын айтқан.
Осыған дейін "Халық парламентінің" екі жиынына қатысқан белсенділер әкімшілік жазаға тартылған. Арасында Рысбек Сәрсенбайұлы, Мұхтар Тайжан, Әлнұр Ілияшев, Инга Иманбай, Арайлым Назарова және өзге белсенділер бар.
Қазақстанда құқық қорғаушылар билікті "бейбіт жиын өткізіп, пікір айтқысы келгендерді, наразыларды қудалайды" деп жиі сынайды. Ресми Астана елде саяси қудалау барын жоққа шығарады.
ПІКІРЛЕР