Қытай қазағының фильмі «Еуразия» кинофестивалінің байқауына ілінбеді

Қытай қазақтары түсірген "Гүлбике" фильмінен көрініс

Қазақстанда өткен халықаралық «Еуразия» кинофестиваліне қатысу мақсатында Үрімші қаласындағы «Тянь-Шань» киностудиясында түсірілген «Гүлбике» фильмін алып келген Мақсат Кәдірхан өз туындысының сайысқа қатыстырылмағандығын айтады.
– Бұл жолғы кинофестивальге түркітілдес мемлекеттердің фильмі қатыстырылады екен. Біздің фильміміз осы талапқа сай келмей тұр. Өйткені, тіліміз – қазақ, тегіміз – түркі болғанымен, мемлекетіміз – Қытай. Сол себепті де біздің фильм фестиваль аясында көрсетілетін болады, – дейді ол Азаттық радиосына берген сұхбатында.

«КӨРІКТІ МЕКЕН» КӨРЕРМЕННІҢ КӨЗАЙЫМЫНА АЙНАЛДЫ

Мақсат Кәдірхан Қазақстан көрермендеріне «Көрікті мекен» және «Бөрі соқпақты боз дала» фильмдері арқылы таныс. Ол – Үрімшідегі Тянь-Шань кино студиясы директорының орынбасары, мемлекеттік І дәрежелі режиссер, «Гүлбике» фильмінің көркемдік жетекшісі, продюсері.
"Гүлбике" фильмінің режиссері Мақсат Кәдірхан

Ең алғаш Қазақстанға 2005 жылы «Көрікті мекен» фильмін алып келген екен. Қазақ көрермендерінің көңілінен шыққан бұл фильмнің Қазақстанда прокаты да жаман болмапты. Біраз кинотеатрларда көрсетіліп, қазақ телеарналары сатып алған екен. «Көрікті мекен» бүгінде ара-тұра «Қазақстан», «Хабар» телеарналарында көрсетіліп тұрады.

– «Көрікті мекен» туралы кезінде газет-журнал беттерінде жақсы пікірлер айтылды. Прокаты да жаман болмады. Бұл фильмнің Қазақстанда көрсетілуінен 2,5 мың доллардай пайда таптым, – дейді Мақсат Кәдірхан.

«Көрікті мекен» әлемнің 27 мемлекетінде көрсетіліпті. «Тянь-Шань» киностудиясының директоры Жан И Ганның айтуы бойынша, 2006 жылы Қытай басшысы Ху Цзинь Тао Америкаға барған сапарында Қытайдың таңдаулы 4 фильмін ала барыпты. Соның бірі осы «Көрікті мекен» болған екен.

«Тянь-Шань» киностудиясының директоры Жан И Ган осы фильмді Марокко, Тунис елдеріне апарып көрсеткен кезде, олардың қазақ халқы туралы көп нәрсені сұрағанын айтады.

Бұдан кейінгі «Бөрі соқпақты боз дала» фильмі 2008 жылы «Шәкен жұлдыздары» кинофестивалінде І жүлдеге ие болыпты.

«ГҮЛБИКЕ» «АЙРЫҚША ОҚИҒА» ДЕГЕН АТПЕН ҚАТЫСТЫ

2009 жылы түсірілген «Гүлбике» фильмі қазақ тұрмысынан алынған. Сахараға кіндігі байланған қазақ өмір-салтын 5 жасқа дейін сақау болған, кейін дарынды ақынға айналған Гүлбике қыздың өмірі арқылы баяндайды.

– Бұл фильм жайында Ислам Адырбеков: «Меніңше, бұл фильм Қазақстанға оқулық ретінде ұсынылуы керек. Себебі, біздегі ұмыт боп бара жатқан қазақ тұрмысы мен мәдениеті «Гүлбике» фильмінде өте жақсы суреттелген. Біздегі фильмдер – махаббат, жастар тақырыбында. Қала мәдениетіндегі жастар дала мәдениетін түсінуден қалып барады» деген еді Қазақстанның Мәдениет министрлігіне жазған хатында. Сосын біз оны Қазақстанға жеткізудің жолын іздедік. Мәдениет министрлігімен байланыстық, олар жолды «Қазақфильм» кино студиясына сілтеді.

Басында биыл қыркүйекте өтеді деп жоспарланған Дүниежүзі қазақтары құрылтайында көрсетпек болды. Алайда, құрылтай кейінге қалды. Бірақ біз фильмді «Еуразия» кинофестивалі аясында көрсетуді мұрат тұттық. Сөйтіп, осында алып келген едік. Ендігі мақсатымыз осы фильмді Қазақстанда көрсету, тарату болып отыр, – дейді Мақсат Кәдірхан.

«Еуразия» кино фестивалінің арт-директоры Гүлнәр Әбікеева «Гүлбикенің» неге кинофестивальге қатыстырылмағандығы жайында:

– Бұл фильм, негізі, биыл күзде Астанада өтуі жоспарланған дүниежүзі қазақтарының құрылтайы кезінде көрсетілуі керек болған. Алайда, құрылтай кейінге шегерілгендіктен, фестивальге «Айрықша оқиға» деген атаумен қатысты. Бұл фильм туралы арнайы отырыс өткізіп, әсіресе қазақтілді баспасөзге түгелдей хабарладық. Фестивальдің мақсаты – Орта Азия және түркі тілдес халықтар киносын көрсету болды. Сондықтан Қытай атынан қатысқан «Гүлбике» фильмі конкурсқа қатысатын болса, онда фестивалдің негізгі мақсатынан ауытқып кетер еді, – деді.

Қытайлық режиссердің «Қазақстанда таратсақ» деген ойы да жүзеге аспады. Сөйтіп, фестиваль аясында көрсетілген «Гүлбике» фильмі Қытайға қайтадан сапар шекті. Жан И Ган мырза «Гүлбике» енді Солтүстік Корея мен Жапонияда көрсетілетін болады дейді.

«Қазақфильм» кино студиясының бас редакторы Дидар Амантайға хабарласқанымызда, бұл фильмнің прокатын «Қазақфильм» мойнына ала алмайды дейді.

– Алматыдағы кинотеатрлардың барлығы жекешелендірілген. Оларға «Қазақфильмнің» құзыры жүрмейді. 25 қыркүйекте «Алматы тауэрс» кино залында фильмнің арнайы көрсетілімі болды. Фильмді көрген кинопрокатымен айналысатын адамдар, кинотеарлардың иесі мүдделілік танытар деген үмітіміз де болған еді. Біздің қолымыздан келгені осы. Бұл өте үлкен көмек, – дейді Дидар Амантай.

«ТЯНЬ-ШАНЬ» КИНОСТУДИЯСЫНДА ОННАН АСТАМ ҚАЗАҚ ФИЛЬМІ ТҮСІРІЛДІ

Үрімші қаласында «Тянь-Шань» киностудиясы өткен ғасырдың 80-ші жылдарынан бастап жұмыс істейді. Мұнда Қытайда тұратын әртүрлі ұлттардың тілінде фильм түсіріледі. Соның бірі – қазақтар. «Тянь-Шань» киностудиясының құрылғаннан бері түсірген қазақ фильмдерінің саны оннан асады екен. Қазақ режиссері Мақсат Кәдірхан соңғы бес жылда 3 қазақ фильмінің түсірілуін үлкен жеңіс деп есептейді.

Фестивальге арнайы келген «Тянь-Шань» киностудиясының директоры Жан И Ган қазақ тілінде түсірілген фильмдердің аса көп емес екенін айтады. Бірақ бұл жолғы мақсаты – Қытайда түсірілген қазақ фильмдерін Қазақстанда көрсету, тарату екен.

– Қытайдағы 56 ұлттың бірі – қазақтар. Сол қазақтың өнерін Қазақстанға танытып, осындағы көрермендердің көзайымына айналдыру басты мақсатымыз болып отыр. Осы сапарымызды «Гүлбике» фильмінің прокаты жайында сөйлеспек болған едік. 20 жылдық режиссерлік тәжірибемде «Гүлбике» фильмі жаман шықпаған секілді. Шыңжаңдық көрермендер жақсы қабылдады, – дейді Жан И Ган мырза.

Қытайда жылына 500 таспалық фильм түсіріледі екен. Биылғы қытай кино прокатынан түскен қаржы 100 миллиард юаньға жеткен. Қытайда 5 мың кинотеатр бар.