ВАШИНГТОН: Келесі жылдың басында АҚШ жалпы саны 33 мыңдай жауынгердерден тұратын қосымша 6 әскери бөлімді Ираққа аттандырады. Ол туралы Пентагонның ресми өкілі Брайан Уитман хабарлады. Оның сөзіне қарағанда, жауынгерлер мен теңіз жаяу әскері осы күні Ирақта қызмет етіп жүргендерді ауыстыруға тиіс.

Өзбекстанда жөтелге қарсы «Док-1 Макс» дәрісін ішіп, мүгедек болып қалған Жизақ облысының тұрғыны, 1 топтағы мүгедек 8 жасар Мүслима Зиевбоева қайтыс болды.

Қыздың әкесі Gazeta.uz сайтына қызының 3 шілдеде қайтыс болғанын айтты.

Сот құжаттарына сәйкес, Мүслиманың ата-анасы дәрігерлердің кеңесімен 2022 жылдың желтоқсан айында оған жөтелге қарсы «Doc-1 Max» шәрбатын берген. Көп ұзамай қыздың бүйрегі істен шығып, зәр шығара алмай қалған.

Кішкентай қыз алдымен жергілікті ауруханаға жатқызылған, одан кейін Ташкенттегі ұлттық балалар медицинасы орталығына ауыстырылған. Жолда комаға түскен Мүслима бір аптадан кейін ғана есін жияды. Ізінше қыз бала 1 топтағы мүгедек болып қалған.

2022 жылдың соңынан бері Өзбекстанда ондаған адам үнділік Marion Biotech компаниясы шығарған «Doc-1 Max» шәрбатымен уланғаны белгілі болған.

Бұған дейін елдің қауіпсіздік қызметі қылмыстық іс қозғап, Quramax Medical компаниясы мен дәрілік заттарды стандарттау ғылыми орталығының жоғары лауазымды тұлғалары ұсталған.

Ресми мәлімет бойынша, бұл дәріден уланған 68 бала қайтыс болып, тағы 23 бала мүгедек болып қалған.

Бұл фактілерге қатысты сот 2023 жылдың тамызында басталды. Сот қайтыс болған балалардың ата-аналарының әрқайсысына 1 миллиард сум (шамамен 79 000 доллар), ал денсаулығына ауыр зиян келгендерге 500 миллион сум (шамамен 39 500 доллар) моральдық шығын төлеу туралы шешім шығарды.

Балалары дәріден уланған ата-аналар да денсаулық сақтау министрлігінің басшыларын кінәлады.

2023 жылы «Doc-1 Max» препаратын шығарған үнділік компанияның лицензиясы тоқтатылды. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы үш елде осы жөтел сиропынан қайтыс болған 300-ге жуық баланың өлімін зерттеп жатқанын хабарлады.

Қазақстандық компаниялар Ауғанстан аумағындағы ірі жобаларға қатысқысы келеді деп мәлімдеді Қазақстан сыртқы істер министрі, вице-премьер Мұрат Нұртілеу Кабулда тәліптер үкіметінің жоғары лауазымды шенеуніктерімен кездесу кезінде.

"Талибан" үкіметінің экономика жөніндегі вице-премьері Абдул Ғани Барадар Торғынды – Герат темір жол жобасын инвестициялау мақсатында Қазақстанмен 500 млн долларлық меморандумға қол қойылғанын хабарлады.

Қазақстан сыртқы істер министрлігі таратқан ресми хабарламада құйылған қаражат көлемі айтылмайды. Онда "пәкістандық порттар бағыты бойынша жүк тасымалдарын қамтамасыз ете алатын «Торғынды-Герат» теміржолын салу мәселесі" қарастырылып жатқаны жазылған.

Қазақстан сыртқы істер министрлігінің хабарлауынша, Мұрат Нұртілеу Ауғанстанға сапары барысында сауда-экономика, транзит пен ауыл шаруашылығы, геологиялық барлау және цифровизация саласындағы ынтымақтастық мәселелерін талқылаған.

Ол тәліптер үкіметінің сыртқы істер министрі, өнеркәсіп пен сауда министрлерімен кездескен. "Талибан" жағынан сыртқы істер мәселелеріне жауапты Әмір Хасан Муттаки Нұртілеумен екіжақты қарым-қатынасты дамыту, оның ішінде "саяси түсіністікті нығайту" мәселелерін талқылағанын мәлімдеді.

2023 жылы желтоқсанда Қазақстан "Талибанды" террористік ұйым тізімінен шығарып тастайтынын мәлімдеген. Кейін Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Алматыда Ұжымдық қауіпсіздік шарт ұйымына мүше мемлекеттердің өкілетті тұлғаларына қарата сөйлеген сөзінде Талибанды "ұзақмерзімді фактор" деп атап, Ауғанстанмен сауда-экономикалық әріптестікті дамытудың маңызына тоқталған.

Қазақстан Ауғанстанға астық пен үн тасымалдайды. Ауғанстан Қазақстанға жеміс-жидек, ішімдіксіз сусындар сатады.

Биыл сәуірде Кабулға Қазақстан ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин барған, сол кезде Астана Ауғанстанның темір жол жобасына жарты миллиард доллар қаражат инвестиция құюға дайын екені айтылған еді. Қазақстан тәліптер үкіметін ресми түрде мойындамаған.

Орталық Азия елдері кейінгі жылдары тәліптермен сауда-экономикалық қарым-қатынасты дамытып келеді. "Талибанды" террористік ұйым ретінде танымаған Өзбекстан мен Түркіменстан ауғандармен сауда қатынасы мен диалогты жандандырды. Қазақстанмен қатар Қырғызстан да 2024 жылы "Талибанды" террористік ұйымдар тізімінен алып тастады. Дегенмен Тәжікстан тәліптерге қатысты қатаң көзқарасын өзгерткен жоқ. Тәжікстан басшысы Эмомали Рахмон тәліптерді Ауғанстанның солтүстігінде тұратын этникалық тәжіктердің мүддесін де қорғайтын инклюзивті үкімет құруға шақырған.

Биыл Ресей де "Талибанды" террористік ұйымдар тізімінен алып тастады. Ресей бидігі бірнеше жылдан бері тәліптермен қарым-қатынасты дамытып, тәліптер делегациясын Мәскеуде жылы қабылдап келеді. Өткен аптада Мәскеу "Ауғанстан ислам эмиратын" (тәліптер берген ресми атау) ресми түрде мойындады.

Батыс елдері "Талибанды" Ауғанстанның заңды үкіметі деп мойындамайды.

АҚШ мемлекеттік департаменті қызметкерлерін жаппай жұмыстан шығара бастады. Мұндай шара президент Дональд Трамп жариялаған федералдық мемлекеттік аппаратты барынша қысқарту кампаниясы аясында жүргізіліп отыр.

АҚШ мемлекеттік департаментінің ресми өкілінің сөзінше, 1 107 азаматтық қызметкер және 246 дипломатиялық қызмет өкілі жұмыстан кетпек. Үш күн бұрын басым бөлігі конвервативті судьялардан құралған АҚШ Жоғарғы соты Трамп әкімшілігінің мемлекеттік қызметкерлерді жаппай жұмыстан шығару жоспарын мақұлдап, осылайша төменгі инстанция салған тыйымның күшін жойған.

Washington Post басылымының жазуынша, АҚШ мемлекеттік департаменті қызметкерлеріне жұмыстан кететіні жөнінде ескерту-хат электронды пошта арқылы келеді, осыдан кейін олар әкімшілік демалысқа жіберіледі. Дипломатиялық қызмет өкілдері ескерту-хат келгенен кейін - 120 күннен соң, ал азаматтық қызметкерлер 60 күннен кейін ресми түрде жұмыстан шығарылады.

Америка дипломатиялық қызмет қауымдастығы (AFSA) бұл қадамды қатаң айыптап, оны "АҚШ-тың ұлттық мүддесіне қайшы соққы" деп бағалады.

"Әлемде тұрақсыздық орнаған шақта – Украинадағы соғыс, Израиль мен Иран арасындағы шиеленістің күшеюі және авторитарлық режимдер халықаралық тәртіпке қиындық келтіріп отырған шақта – АҚШ өзінің алдыңғы қатардағы дипломатиялық корпусын қысқартуды жөн көрді. Мұндай шешімге үзілді-кесілді қарсымыз" деп жазылған AFSA мәлімдемесінде.

Былтыр АҚШ мемлекеттік департаментінде әлем бойынша 80 мыңнан астам адам істеген, 17 700-і – АҚШ аумағында қызмет атқарған. АҚШ мемлекеттік хатшысы Марко Рубио ведомствоны қайта құрылымнан өткізетінін сәуір соңында мәлімдеген. Әлеуметтік желіде жарияланған мақаласында қызметкерлердің 15% қысқартылатыны айтылған.

Ресейдің Челябинск қаласының соты "Южуралзолото" компаниясының негізгі меншік иесі Константин Струковқа тиесілі активтерді тәркілеуді сұраған Бас прокуратураның талабын қанағаттандырды. "Ведомости" басылымы бұл активтер мемлекет меншігіне алынады деп жазды. Сот отырысы жабық режимде өткен.

Сот шешіміне сәйкес, "Южуралзолото компаниялар тобы" акционерлік қоғамының бүкіл акциясы және "ЮГК басқарушы компаниясы" ЖШС-нің 100% үлесі мемлекет пайдасына алынады.

Бас прокуратураның мәлімдеуінше, Константин Струков Челябинск облыстық заң шығарушы жиналысының депутаты бола жүріп, мемлекеттік қызметті кәсіпкерлік қызметпен қатар атқарған және содан жеке пайда тапқан.

"Коммерсант" газеті Струков өзіне тыйым салынғанына қарамастан, елден кетіп қалмақшы болған деп жазды. Алайда компания өкілдері ондай ақпаратты жоққа шығарды.

• Биылғы сәуір айындағы ресейлік Forbes басылымының миллиардерлер тізімінде Константин Струков 78-орында тұр. Оның байлығы шамамен екі миллиард доллар деп бағаланған.
• "Новая газета Европа" басылымы мен "Трансперенси Интернешнл – Россия" ұйымының дерегінше, соғыс басталғалы бергі екі жыл ішінде Ресейде 180 жеке меншік компания мемлекет бақылауына өткен. 2023 жылы Ресей билігі мемлекет иелігіне алу жөнінде 27 талап-арыз берген – бұл рекордтық көрсеткіш. Активтерді тәркілегенде көбіне мүлікті заңсыз иеленген және сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңды бұзған дегенді алға тартқан. 2023-2024 жылдары Ресей билігі жалпы құны бір триллион рубльден асатын активтерді мемлекет иелігіне алуға талпынған немесе көздеген мақсатына жеткен.

Ресейдің Украинаға қарсы басқыншылық соғысы басталғалы бері майданда 118 139 ресейлік әскери қызметкер қаза тапқан. Олардың қатарында келісімшартқа қол қойған кезде Ресей азаматы болмаған 28 елдің 523 азаматы да бар. Бұл туралы BBC, "Медиазона" және әскери шығындарды ашық дереккөздер арқылы есептеп жүрген еріктілер тобы дайындаған жаңа есепте айтылған.

Қаза тапқан шетелдіктердің ең көбі — Тәжікстан (72 адам) және Өзбекстан (66 адам) азаматтары. Олардың жартысынан көбі Ресейдің түрмелерінен майданға жіберілген. Олар көбіне "Вагнер" жеке меншік әскери компаниясымен келісімшартқа отырған.

2023 жылдан бастап түрмеде қамауда отырғандарды әскер қатарына тарту ісімен Ресейдің қорғаныс министрлігі айналысып келеді. Адам құқықтарын қорғаушылардың дерегі бойынша, көбіне мигранттарға соғысқа қатысуға келіскені үшін Ресейге кіруге салынған тыйымды алып тастау, елден шығару туралы шешімнің күшін жою немесе жеделдетілген тәртіппен азаматтық алу секілді жеңілдіктер ұсынылады.

Қаза тапқандар арасында Непалдың 70 азаматы, Грузиядан шыққан 60-тан астам адам — негізінен өзін-өзі жариялап алған Оңтүстік Осетия мен Абхазияның тумалары — және Украина азаматтығына ие 54 адам бар. Бұл украиндар негізінен 2022 жылдың ақпанына дейін Киевтің бақылауындағы аумақтарда тұрған, одан кейін қамауда отырғандар.

Ресей жағында соғысып жатқан Қырым, Донецк, Луганск, Херсон және Запорожье облыстарының тұрғындары бұл есепке енгізілмеген және олар бөлек санат ретінде қарастырылады.

Қаза тапқандар тізімінде АҚШ азаматы Майкл Глосс та бар. Ол — қазіргі АҚШ Орталық барлау басқармасы (ЦРУ) директорының орынбасарының ұлы. Глосс әскери келісімшартқа 2023 жылдың қыркүйегінде қол қойып, 2024 жылдың сәуірінде көз жұмған.

Бұған қоса, Оңтүстік Корея барлау қызметінің бағалауынша, Ресей жағында соғысқа қатысқан шамамен 600 сарбаз — Солтүстік Корея азаматтары — қаза тапқан болуы мүмкін, алайда олардың жеке басы әзірге анықталған жоқ.

Бұл статистикада Украина тарапы мен Батыс елдерінің барлау мәліметтері пайдаланылмаған. Ресейлік мен шетелдік әскери қызметкерлер арасындағы шынайы шығын көлемі бұдан әлдеқайда көп.

АҚШ мемлекеттік хатшысы Марко Рубио 10 шілде күні Ресейдің сыртқы істер министрі Сергей Лавровпен кездескеннен кейін Ресей соғыста 100 мың адамынан айырылған деп мәлімдеді. Оның айтуынша, Украинаның шығыны одан аз болғанымен, "өте елеулі" мөлшерде.

Мәскеу мен Киев өз шығындары туралы ресми деректі өте сирек хабарлайды.

"Ресей жөнінде маңызды мәлімдеме жасаймын деген ойдамын", – деді АҚШ президенті Дональд Трамп 10 шілде күні NBC телеарнасына телефонмен сұхбат берген кезде.

Бұған қоса ол "Ресейден көңілі қалғанын" айтты.

Сұхбат барысында президент Трамп Ресейдің Украинаны нысанаға алған жаппай шабуылдары жалғасып жатқаны үшін Ресей президенті Владимир Путинді сынға алды.

Трамп Ресейдің энергетика ресурстарын сатып алып отырған мемлекеттерге қарсы санкциялар енгізуді көздейтін заң жобасын Конгрестің мақұлдағанын күтетінін айтты.

"Олар өте ауқымды әрі ауыр заң жобасын қабылдайды, алайда оны іске асыру не іске асырмау құқығы президенттің өзінде қалады", – деп нақтылады АҚШ президенті.

Бұған қоса президент Трамп НАТО елдерімен маңызды келісім жасалғанын хабарлады. Ол келісім аясында альянс елдеріне Украина армиясына жеткізу үшін америкалық қару-жарақты сатып алуға мүмкіндік берілмек.

"Біз НАТО-ға қару жөнелтеміз, ал НАТО бұл қаруды әрі қарай жеткізіп, оның ақысын төлейді", – деді Трамп.

11 шілде күні таңертеңгі сағат 7:30 кезінде Алматы маңындағы таудан Нұрислам Ақылбек өлі табылған. Бұл туралы Алматы қаласы бойынша төтенше жағдайлар департаментінің баспасөз қызметі хабарлады.

Төтенше жағдай қызметінің арнайы іздеу тобы, құтқарушылар, полиция, шекара қызметі өкілдері, еріктілер бірнеше күннен бері оны іздеп, тау шатқалдарын түгел шарлап шыққан еді.

Алматы қаласы бойынша ТЖД 18 жастағы студенттің сүйегі теңіз деңгейінен үш мың метр биік жерден, дронның көмегімен табылған деп хабарлады.

Туыстарының айтуынша, жас жігіт 2 шілде күні тауға баратынын айтып, содан кейін хабар-ошарсыз кеткен. Ол жоғалып кеткені туралы хабар полицияға 6 шілде күні түскен.

Марқұмның қазасының мән-жайын анықтау үшін сот-медициналық сараптама тағайындалған.

Украина президенті Владимир Зеленский Украинаның АҚШ-тағы дипломатиялық миссиясының басшысын ауыстыру ниеті барын растап, қазіргі қорғаныс министрі Рустем Умеров елшілікті басқара алады деп мәлімдеді.

Зеленский мұны 10 шілде күні Рим қаласында Украинаға қолдау көрсетуге арналған конференция кезінде журналистермен болған әңгіме барысында айтқан.

Зеленский Украинаның Вашингтондағы елшісі Оксана Маркароваға атқарған қызметі үшін риза екенін, оның болашақтағы мемлекеттік қызметтегі мүмкіндіктерін өзімен талқылағанын айтқан. Маркарованың Украинада жұмысын жалғастырғанын қалайтынын білдірген Зеленскийдің бұл мәселеде "түпкілікті шешім қабылдау – Маркарованың өз еркінде" дегенін "РБК-Украина" агенттігі хабарлады.

Бұған қоса Зеленский, егер АҚШ-тағы Украина елшісі қызметіне қазіргі қорғаныс министрі Рустем Умеров тағайындалатын болса, бұл "Украина үкіметінде елеулі ауыс-түйіске" алып келетінін айтқан. Сонымен қатар, ол қазіргі таңда елдің бүкіл бюджетін "соғыс" жұтып жатқандықтан Қорғаныс министрлігінің рөлі аса маңызды екенін айтқан. "Сол себепті бұл қызметтегі адам мықты әрі ең маңызды мәселелермен таныс болуы керек. Ол дегеніміз – Украина қарулы күштерін нығайту, ең әуелі қару-жарақ деген сөз. Сол себепті ойымда жүрген идеялардың бірі – Украинаның қорғаныс министрін ұсыну болатын", – деді Зеленский жаңа елші кім болатыны жайлы айтқан кезде.

Бұған дейін, осы аптаның басында Bloomberg агенттігі дереккөзге сүйеніп, Рустем Умеровпен қатар, Украинаның Вашингтондағы елшісі қызметіне ұсынылуы мүмкін адамдар арасында премьер-министр Денис Шмыгаль, вице-премьер Ольга Стефанишина және энергетика министрі Герман Галущенко бар деп хабарлаған. Агенттік дерегінше, Зеленский елші ауыстыру мәселесін АҚШ президентімен талқылаған.

Ресейдің ішкі істер министрлігі Лондонда тұрып жатқан ресейлік кәсіпкер Евгений Чичваркинге іздеу жариялады. Чичваркиннің деректері ІІМ-нің іздеу базасында пайда болғанын "Интерфакс" агенттігі хабарлады.

Чичваркинге нақты қандай айып тағылып отырғаны белгісіз, деп жазды "Медиазона". 2025 жылы наурызда Мәскеу қаласының прокуратурасы Чичваркиннің үстінен қылмыстық іс қозғау үшін тергеу органдарына материалдар жолдағанын хабарлаған. Бұл іс Чичваркин "шетел агенті" ретінде заңда көрсетілген міндеттерін орындамағаны үшін қозғалмақ.

Евгений Чичваркин – Ресейде "Евросеть" деген атаумен танылған ұялы байланыс салондары желісінің тең құрылтайшысы және бұрынғы меншік иесі болған. Ол 2008 жылдың желтоқсан айынан бері Ұлыбританияда тұрып жатыр және қазір сол елде мейрамхана бизнесімен айналысады.

2022 жылы Ресейдің Әділет министрлігі Чичваркинді "шетел агенті" деп таныды. Министрлік Чичваркин саяси қызметпен айналысады және соған Украинадан қаржы алады деп мәлімдеген.

Биыл наурызда берген бір сұхбатында Чичваркин: "Украинаға қарсы соғыс болмағанда Путиннің режимі құлап қалған болар еді, енді соғысты тоқтату қиынға түседі, себебі Ресей билігі оны ұлттық идеяға айналдырып алды", – деп мәлімдеген.

АҚШ мемлекеттік хатшысы Марко Рубио мен Ресейдің сыртқы істер министрі Сергей Лавров 10 шілде күні Куала-Лумпурдағы АСЕАН қауіпсіздік жөніндегі өңірлік форумы аясында екіжақты кездесу өткізді.

Ақпарат агенттіктері кездесу 50 минутқа созылған деп хабарлады. Онда Ресейдің Украинаға қарсы соғысы, Иран мен Сирия төңірегіндегі жағдай, АҚШ пен Ресейдің дипломатиялық өкілдіктерінің жұмысын қалпына келтіру мәселелері талқыланған. Ресей жағы сонымен қатар екі ел арасындағы тікелей әуе қатынасын қайта жандандыру мәселесін де қозғаған.

Ресейдің сыртқы істер министрлігі Куала-Лумпурдағы кездесуде Лавров пен Рубио "қақтығыстарды бейбіт жолмен шешуге, Ресей мен АҚШ арасындағы экономикалық және гуманитарлық ынтымақтастықты қалпына келтіруге, сондай-ақ екі ел халықтарының еркін байланысына жәрдемдесуге өзара ниетті екендерін растады" деп хабарлады.

Кездесу барысында Рубио Ресейдің Украинадағы қарулы жанжалды бейбіт жолмен шешу мәселесінде икемділік танытпай отырғанына көңілі толмайтынын айтқан, деп жазды Reuters. Рубионың сөзінше, АҚШ бұл қақтығысты тоқтатудың "жол картасын" көргісі келеді. АҚШ НАТО-дағы одақтастарын өздеріндегі Patriot әуе қорғаныс жүйелерінің бір бөлігін Украинаға беруге көндіруге үміт артып отыр, деп мәлімдеген Рубио. Ол Лавровпен әңгімесін "ашық әрі маңызды" деп атады.

Бұған қоса Рубио өзіне Лавров Украинадағы соғысты аяқтау жөнінде бұған дейін айтылмаған Ресейдің жаңа ұсыныстары жайлы әңгімелегенін хабарлады.

"Бұл жаңа әрі бұрынғыдан өзгеше болады деген ойдамын... Мұны бейбітшілікті қамтамасыз ететін шешім деп айта алмас едім, бірақ бұл – біз президентке жеткізетін тұжырымдама", – деп мәлімдеген Рубио. Алайда АҚШ мемлекеттік хатшысы ол ұсыныстардың нақты мазмұны жайлы егжей-тегжейлі мәлімет бермеді.

Рубио мен Лавровтың келіссөзі Ресей Киевке кезекті рет ауқымды шабуыл жасағаннан кейін бірнеше сағаттан соң өтті. Шабуыл салдарынан кемінде екі адам қаза тапқан. Бұған дейін АҚШ президенті Дональд Трамп Украинадағы соғысты жалғастырып отырған Ресейдің іс-әрекетін сөгіп, президент Владимир Путинді қатты сынға алған. Трамп Киевке берілетін әскери көмекті арттыру жоспары барын мәлімдеген.

Рубио мен Лавров мұның алдында биыл ақпанда Сауд Арабиясында кездескен, олар тұрақты түрде телефонмен байланысып тұрады. Малайзиядан кейін Лавров Ресей әскери ынтымақтастығын нығайтып жатқан Солтүстік Кореяға бармақ.

БҰҰ-ның Адам құқықтары жөніндегі бақылау миссиясы Украинада маусым айында бейбіт тұрғындар арасында болған адам шығыны мен зардап шеккендер жайлы шолуын жариялады. Бұл деректерге сәйкес, аталған айда Украинада кемінде 232 бейбіт тұрғын қаза тауып, 1343 адам жараланған.

Маусым айында 1575 бейбіт тұрғын қаза тапқан не жараланған, бұл 2022 жылғы сәуірден бері бір айда тіркелген ең көп көрсеткіш. Бір ай ішінде мұншама көп адам шығыны бұған дейін бір жылдай бұрын болған еді.

БҰҰ шолуында биыл маусым айында украин қалаларындағы тұрғын аудандарға зымырандар және дрондармен қашықтан жасалған шабуылдар азаматтық шығындардың негізгі себебі болғаны айтылған – барлық қаза тапқандардың 53% солар. Бұған қоса маусым айында Ресей күштері Украина аумағын нысанаға алып жіберген зымырандар мен ұшқышсыз жарылғыш құрылғылар саны 2024 жылдың маусымымен салыстырғанда он еседен артық көбейгені атап көрсетілген.

• Алдыңғы шепке жақын орналасқан аймақтарда тұратын бейбіт халық арасында, әсіресе Херсон және Донецк облыстарында адам шығыны көп болып отыр, бұл ең алдымен, қысқа қашықтыққа дронмен жасалған шабуылдардың салдары.
• Жараланғандардың басым көпшілігі (98%) Украина бақылауындағы аумақтарда тіркелген. Елдің 16 аймағында бейбіт тұрғындар арасында адам шығыны болған.
• Маусым айында энергетика инфрақұрылымы нысандарына жасалған шабуылдар: Украина бақылауындағы аумақтарда кемінде 13 шабуыл, ал Ресей Федерациясы басып алған аумақтарда 7 шабуыл тіркелген. Херсон облысында маусымның 11-і мен 27-і күндері энергетика нысандарына жасалған шабуылдар салдарынан үлкен аумақта электр қуатын өшіруге және жоспарлы ажырату кестесін енгізуге мәжбүр болған.

Армения полициясы "теракт дайындады" деген күдікпен елдегі ресейшіл оппозициялық партиямен байланысы бар жеті адамды ұстаған. Олардың үйлерінде тінту жүргізілген.

Reuters агенттігінің жазуынша, ұсталған адамдар – "Дашнакцутюн" деген атауымен де белгілі Армян революциялық федерациясы (АРФ) партиясының мүшелері. Бұл партия Арменияның бұрынғы президенті Роберт Кочарян басқаратын ресейшіл "Армения альянсы" атты парламенттік коалицияға кірген.

Арменияның Тергеу комитеті жеті адамның ұсталғанын, олардың біреуіне "теракт дайындау" бабы бойынша айып тағылғанын хабарлады. Билік орындары ұсталған адамдардың аты-жөнін жарияламады. АРФ мәліметіне сүйенсек, бірқатар депутаттың үйінде тінту жүргізіліп, бір депутат және тағы бір депутаттың ұлы қамауға алынған.

Оппозиция бұл оқиғаны саяси астары бар қудалау деп атап, биліктің әрекетін айыптады.

Арменияда күдіктілерді ұстау елдің премьер-министрі Никол Пашинян Әбу-Дабиде Әзербайжан президенті Илхам Әлиевпен кездескен уақытқа тұспа-тұс келді. Ол кездесу екі ел арасындағы қақтығысты тоқтатуды мақсат еткен бейбіт келісімнің егжей-тегжейін талқылауға арналды.

2018 жылы Арменияда жаппай наразылықтардан кейін билікке келген Никол Пашинян басқаратын үкімет Батыспен жақындасу бағытын ұстанып, Арменияның көп уақыттан бергі дәстүрлі одақтасы – Ресейден алыстай бастаған.

Кейінгі апталарда Арменияда қазіргі үкіметке қарсы оппозициялық күштер мен билікті сынап жүргендерге қысым күшейген. Оппозиция өкілдерімен қатар қоғамда беделді қайраткерлер де қудалауға түсті, олардың арасында Армян апостол шіркеуінің архиепископы Баграт (Вазген Галстанян) та бар. Құқық қорғау органдары "мемлекеттік төңкеріс жасауға талпынды" деген күдікпен ұстаған олар өздеріне тағылған айыптауларды үзілді-кесілді жоққа шығарып отыр.

АҚШ-та Орталық барлау басқармасының (ЦРУ) бұрынғы директоры Джон Бреннан мен Федералдық тергеу бюросының (ФБР) бұрынғы басшысы Джеймс Комиге қатысты тергеу басталды. Олар 2016 жылғы АҚШ президентін сайлауға Ресейдің араласуы туралы іс аясында заң бұзған деген күдікке қалып отыр. АҚШ Әділет министрлігі тергеу басталғанын растады, бірақ егжей-тегжейін жарияламады, деп жазды The Washington Post.

Fox News дереккөздерінің айтуынша, ЦРУ-дың қазіргі директоры Джон Рэтклифф ФБР-ге Бреннан Конгреске жалған куәлік еткен болуы мүмкін екеніне дәлел материалдарды тапсырған. Комиге қатысты да тергеу жүріп жатыр, бірақ оның мазмұны да құпия. Дереккөздердің мәліметінше, ФБР олардың әрекеттерін астыртын сөз байласу болуы ықтимал деген күдікпен қарастырып отыр.

The Washington Post газеті Рэтклифф Бреннанның Ресей президенті Владимир Путин 2016 жылғы сайлауда президенттікке кандидат Дональд Трампқа бәсекелесі Хиллари Клинтоннан озуына көмектесуге тырысты деген тұжырымдарын сынға алған ЦРУ-дың ішкі есебін жариялаған деп жазды.

Бреннан мен Комиге нақты қандай айыптар тағылуы мүмкін екені әзірге белгісіз. The New York Times газеті тергеу нақты айыптауларға ұласа ма, жоқ па, ол жағы да әзірге анық болмай отырғанын жазды.

Комиге жақын дереккөздің айтуынша, Комидің өзі тергеушілермен байланысқа шықпаған. Ал оның адвокаты пікір білдіруден бас тартты. Бреннан да, Коми де журналистердің сауалдарына жауап берген жоқ. ФБР мен ЦРУ да бұл мәселеге келгенде тіс жармай отыр.

Президент Трамп 9 шілде күні журналистерге тергеу туралы тек бұқаралық ақпарат құралдарынан білгенін айтты. Ол Бреннан мен Комиді "өте арам адамдар" деп атап, "олар осы үшін сазайын тартуы мүмкін" деп мәлімдеді.

• Бұған дейін арнайы прокурор Роберт Мюллер Ресей 2016 жылғы сайлауға араласқан, бірақ Трамп штабымен сөз байласу болмаған деген тұжырым жасаған. Ресей айыптаулардың бәрін жоққа шығарған. Ал Трамп бұл тергеуді "мыстан аулау" деп атаған.
• 2018 жылы АҚШ билігі Санкт-Петербургтен шыққан кәсіпкер Евгений Пригожин мен оған тиесілі "тролль фабрикасының" 12 қызметкерін Трампты қолдау мақсатында АҚШ-тағы 2016 жылғы президент сайлау науқанына араласты деп айыптаған. 2023 жылы Пригожин ол "тролль фабрикасын" өзі құрғанын растады, алайда оған дейін оның өкілдері Пригожиннің "тролль фабрикасымен" байланысы барын жоққа шығарған еді.

10 шілде күні Әбу-Дабиде Әзербайжан президенті Илхам Әлиев пен Армения премьер-министрі Никол Пашинянның кездесуі өтті.

Әзербайжанның сыртқы істер министрлігі "сындарлы өткен кездесуде екі ел арасындағы бейбіт күн тәртібіне қатысты кең ауқымды мәселелер талқыланды" деп хабарлады. Онда тараптар негізгі назарды мемлекеттік шекараны делимитациялау мәселесіне аударғаны, екі елдің басшылары осы бағытта қол жеткізілген прогресті оң бағалап, тиісті мемлекеттік комиссияларға бұл жұмысты жалғастыруды тапсырғаны айтылған.

Бұған қоса, Зангезур дәлізін ашу және дамыту, екі ел арасында бейбіт келісімге қол қою және басқа да маңызды мәселелер талқыланған.

Арменияның сыртқы істер министрлігі де шекараны делимитациялау саласында ілгерілеу барын атап өтіп, сенімді нығайту мен қарым-қатынастарды қалыпқа келтіру мақсатында келіссөздерді жалғастыруға дайын екенін растады.

"Тараптар арасындағы екіжақты келіссөздер – қалыпқа келтіру процесіне қатысты барлық мәселелерді талқылаудың ең тиімді форматы, және де осы негізге сүйеніп, нәтижеге жетуді көздеген мұндай диалогты жалғастыру туралы шешім қабылданды", – делінген Армения СІМ мәлімдемесінде.

• Әлиев пен Пашинян бұған дейін 2025 жылы мамырда Тиранада өткен Еуропалық саяси одақ саммитінде кездескен еді. Наурыз айында тараптар бейбіт келісім мәтіні бойынша уағдаластыққа келді, алайда бірқатар пікір қайшылығына, соның ішінде аумақ мәселелері мен Қарабақ жанжалын реттеумен айналысатын ЕҚЫҰ-ның Минск тобының рөліне байланысты келіспеушіліктер болуына байланысты әлі ол келісімге ресми түрде қол қойған жоқ.
• Халықаралық құқық бойынша Қарабақ – Әзербайжанның бөлігі саналады. Бірақ аймақтың басым бөлігі 30 жылдан астам уақыт бойы өзін-өзі жариялап алған «Таулы Қарабақ республикасы» билігінің бақылауында болды. 2020 жылы күзде болған 44 күндік соғыста Баку аймақтың бір бөлігін өз бақылауына қайтарып алған. Ал 2023 жылы қыркүйекте Әзербайжан Қарабақта әскери операция жүргізіп, нәтижесінде халықаралық қауымдастық мойындамаған армян республикасының дәурені аяқталды.
• Шамамен 120 мың адам, негізінен армян ұлтының өкілдері, Әзербайжан билігі қуғын-сүргін жасайды деген қауіппен үй-жайын тастап, үдере көшіп кетті. Баку армян тұрғындарды Қарабақта қалуға және Әзербайжан азаматтығын қабылдауға шақырды. Сондай-ақ, Әзербайжан билігі Қарабақта қалуды ұйғарған армяндардың барлық құқықтары сақталады деп кепілдік беретінін мәлімдеді.

10 шілде күні Украина президенті Владимир Зеленский саясаткерлер мен бизнес өкілдерін Украинаның қорғаныс саласына белсендірек инвестиция салуға үндеді. Ол Римде Украинаны қалпына келтіру мәселесі бойынша екі күндік конференцияның ашылуында сөйлеген сөзінде Ресей тарапынан шабуылдар күшейіп жатқан шақта ресурстар тапшылығына жол беруге болмайды деп мәлімдеді.

"Ең әуелі, ресейлік дрондар мен зымырандарды тоқтату қажет. Ол үшін дрон мен зымыранды жоя алатын, әуе шабуылына қарсы қорғаныс жүйелері қажет. Жылдам әрі ауқымды инвестициялар керек", – деді Зеленский.

"Барлық серіктестерімізге: қолдауды ұлғайтыңыздар деп үндеу тастаймын. Ресей шабуылдарды күшейтіп жатқан шақта біз қаржыландыру тапшылығына жол бере алмаймыз", – деді Украина президенті.

Италияның премьер-министрі Джорджа Мелонидің бастамасымен ұйымдастырылған конференцияға жүздеген кәсіпкер мен жоғары лауазымды шенеуніктер, соның ішінде Еурокомиссия жетекшісі Урсула фон дер Ляйен және Германия канцлері Фридрих Мерц те қатысты. Екі күндік жиында Украинаны ұзақ мерзімді қалпына келтіру мәселелеріне қоса, төртінші жылға жалғасып отырған соғыс жағдайындағы елдің қазіргі қажеттіліктері де талқыға түсті.

Конференцияда канцлер Фридрих Мерц Германия АҚШ-тан Patriot әуе қорғаныс кешендерін сатып алып, оларды кейін Украинаға беруге дайын деп мәлімдеді.

Рим конференциясы Ресей Киевке кезекті рет жаппай шабуыл жасағаны жайлы хабарлар тараған кезде өтіп жатыр. Бұл – кейінгі екі күндегі екінші шабуыл. Бұл шабуылдар Ресей президенті Владимир Путиннің бейбітшілікке ұмсынбайтынын, керісінше, жағдайды әдейі ушықтырып отырғанын дәлелдейді, деген Зеленский.