«Суықта» фотоэссесі. Ресейлік суретші-дизайнер Ксения Диодорованың Тәжікстанның Таулы Бадахшан аймағында және Ресейде түсірген суреттері.
Памир мен Ресей
1
Равмед ауылының атауы парсы тілінде "үмітке жол" дегенді білдіреді.
2
Памирдің дәл жүрегінде орналасқан Бартанг шатқалында жуылған киімді кебу үшін бірнеше күн бойы іліп қояды. Киімнен сорғалаған су бірден мұзға айналады.
3
Фазиланың күйеуі Мирфароз: "Әйел немесе қыз, мейлі ол өз күйеуінен өткен пысық, ақылды болса да, бәрібір, өзін әлсіз және тәуелді жан сияқты ұстауы тиіс. Даналықтың өзі сонда жатыр. Ондайларды құрметтеу керек, сонда өмір келісті болады" дейді.
4
Үйде екі электр шамы бар, оның біреуі күннен қуат алатын шағын батареяға қосылған. Рошорва ауылындағы үйлерге мұндай батареялар орнатуды Еуропа Одағы қаржыландырған.
5
Мәскеудегі күйеуіне келген Алима Хорогта филологиялық факультетті тәмамдаған. Бірақ Ресейде ол KFC сауда орнында кассир болып жұмыс істейді. "Бұл жерге мен күйеуім осында болған соң ғана келдім, мен оны қатты сағынатынмын, баламыз болғанын қалаймын. Нәрестелі болысыммен дереу үйіме қайтамын" дейді ол.
6
Совет кезінде Бартангте тұрғындарда отын болуы үшін ағаш отырғызатын. Қазір орман-тоғай жоқ, жұрт отынды бірнеше шақырымнан тасиды.
7
Әйелін үйде қалдырып, күнкөріс қамымен Мәскеуге келген 47 жастағы Кадамның құлағы естімейді. Бала жоқ болғандықтан, әйелі екеуіне қарайласар адам да жоқ. Кадам Мәскеу түбіндегі жеке меншік үйдің қасындағы шағын вагонда бес мигрантпен бірге тұрып жатыр. Дәретхана аулада, суды құдықтан алып ішеді. Жатын орны үшін Кадам айына Ресей ақшасымен 5 мың рубль төлейді.
8
Памирдегі үйлерде терезе өте сирек кездеседі. Үй ішіне жарық негізінен төбедегі түтін шығар тесіктен түседі.
9
Ауылбек құрылыста жұмыс істейді. Оның бригадасына атқарған жұмысына ақша төленбегеніне екінші айдың жүзі болды.
10
Бүгін күні бойы қар жауды. Егер бес сантиметр артық қар түссе көшкін жүру қаупі бар. Ондай кезде көшкін жолды жауып тастайтындықтан, ауылдың сырт жақпен қатынасы көктемге дейін үзіледі.
11
Фаридун Мәскеу маңындағы автокөлік жуатын орында жұмыс істейді. Қаңтар айында әйелі босанып, дүниеге қыз бала келді. Фаридун баласын тағы да көріп қайту үшін келесі жолы ауылына барғанда қызы бір жарым жаста болады.
12
Ресейге жұмысқа келген памирліктердің мұндағы тұрмыстары да үйдегідей: жерде ұйықтайды, тамақты баршаға тең бөліп, асты жерге жайылған дастарханға қойылған жалғыз ыдыстан ішеді.
13
Жалдамалы пәтерде памирліктер тым жұпыны тұрып жатыр: жихаз атаулы жоққа тән, артық еш зат жоқ. Демалыс күндері күндіз тұрғындар шай ішеді. Бөлменің бір бұрышында жиналып қойылған матрастардың үстіне кілем жабылған.
14
Егер бір үйде қандай да бір мереке бола қалса отбасы көп етіп палау пісіріп, әйелдер ыдысқа салынған дәмді ауылдағы барша үйге таратады.
15
Жуманың бауыры 17 жылдан бері үйінде болмаған. Ол алты жастағы қызын да ешқашан көрмеген, қызы қазір әйелінің туыстарында өсіп жатыр.
16
Бұл жерде байланыс, жол, өнеркәсіп жоққа тән, электр қуаты өте сирек беріледі
17
3500 метр биіктіктегі бұл жердегі үйлердің басым көпшілігінде теледидар бар. Күнкөріс қамымен сыртқа кеткен адамы бар отбасыны «әлеммен» жалғастырып тұрған жалғыз байланыс - осы теледидар.
18
Мәскеу мен Петербургте осы жобаны түсірген төрт айдың ішінде менің кейіпкерлерімнің төртеуін Ресейден депортациялады, мен оларға жолыға алмадым. Осы уақыт ішінде мен Памирде танысқан адамдардың сегізі Ресейге келді.
19
Бұл отбасында қуаныш: алты жыл бойы Мәскеуде жұмыс істеген ұлдары депортацияға ұшырағандықтан үйіне қайтып келді. "Екі-үш ай ата-анамның жанында болып демалам. Сосын - қайта кетемін" дейді ол.
20
Мәскеуден Бартанга шатқалына дейінгі жол 15 сағат уақыт алады. Қыс мезгілінде жолсыз жермен жүре алатын жекеменшік көліктермен ғана жетуге болады. Көлік жүргізушісі әр жолаушыдан жүз доллардан жинайды. Мұнда бір литр бензиннің бағасы шамамен 35 рубль тұрады.