"Апатқа Ресей жауапты". Ақтау маңына Әзербайжан жолаушы ұшағы құлағанына жыл толды
2024 жылғы 25 желтоқсанда Бакудан Грозныйға ұшқан Әзербайжанның жолаушы ұшағы Қазақстанның Ақтау қаласы маңына құлап, ондағы 67 адамның 38-і қаза тапты, алтауы – қазақстандық. Тоғыз ай өткенде Ресей президенті Владимир Путин апатқа Мәскеу жауапты екенін мойындады.
1
2024 жылғы 25 желтоқсанда Бакуден Грозныйға ұшқан Azerbaijan Airlines әуекомпаниясының Embraer ERJ 190-100 ұшағында экипаждың бес мүшесіне қоса Әзербайжанның - 37, Ресейдің - 16, Қазақстанның - 6, Қырғызстанның 3 азаматы, барлығы 67 адам (екеуі - бала) болған.
2
Бағытынан ауытқып, Каспий теңізінің үстімен ұшып келген ұшақ Қазақстанның Ақтау қаласы маңына жергілікті уақытпен сағат 11:28 шамасында жерге құлады. Апат салдарынан қаза тапқан 38 адамның алтауы – Қазақстанның, 25 адам - Әзербайжанның, жетеуі - Ресей азаматтары екені кейін анықталды. Үшеуі - ұшақ экипажының мүшесі.
3
Куәгерлер ұшақтың әуеден құлаған сәтін видеоға түсіріп алған. Жерге соғылған кезде бөлшектелген ұшақтың артқы бөлігі төңкеріліп, алдыңғы жағы өртенген. Оқиға орнына жедел жеткен Қазақстанның төтенше жағдай қызметі өкілдері мен қарапайым адамдар өртті өшіріп, құлаған ұшақтағы адамдарды құтқаруға кіріскен.
4
Ұшақ апатынан тірі қалған 29 адам Ақтаудағы ауруханаға жеткізілген. Дәрігерлер олардың жетеуінің жағдайы өте ауыр екенін айтты. Қазақстан жағы ұшақ апатынан зардап шеккендерге медициналық көмек көрсетілетінін хабарлады.
5
Әзербайжан астанасынан Ресей құрамындағы Шешенстан астанасына жолаушы апара жатқан ұшақтың мүлде басқа жерде – Қазақстан аумағына өтіп құлауының себебі жөнінде бастапқыда әртүрлі долбар жасалды. Ресейдің әуе көлігі жөніндегі "Росавиация" агенттігі ұшаққа әуеде құстар соғылған және ұшақтағы оттегі баллоны жарылған болуы мүмкін деп хабарлады.
6
Интернетте ұшақтың артқы бөлігінің сыртқы қаптамасын тесіп өткен шұрық-тесік көп екені айқын көрінетін алғашқы видеолар лезде тарады. Ұшаққа "Ресей аумағында оқ атылған болуы мүмкін" деген негізгі болжам айтылғанда Қазақстанның ресми өкілдері оны "хайп қуу" деп атап, комиссия қорытындысын күтуге шақырған.
7
Ұшақ апатынан зардап шеккен Әзербайжан, Ресей мен Қырғызстан азаматтары Ақтаудағы ауруханадан өз елдеріне жеткізілді
8
Апаттан тірі қалған жолаушылардың бірі ұшақта отырған кезінде сырттан әлдебір қатты дыбыстар естіліп, соққылар сезілгенін, әуеде қатты шайқалып кеткен ұшақта тесік пайда болғанын, жолаушылардың кейбірі денесіне әлдебір зат тиіп, жарақатын ауырсына айғайлағанын журналистерге айтып берді.
9
2025 жылғы 4 ақпанда Қазақстанның көлік министрлігі Ақтау маңына құлаған Azerbaijan Airlines әуекомпаниясының жолаушы ұшағы апатын тергеудің алдын ала қорытындысын жариялады. 53 беттен тұратын есепте ұшақ қаптамасындағы іздер "сырттан бөгде заттар тигенін көрсетеді" деп жазылған.
10
Әзербайжан президенті Илхам Әлиев ұшақ апатына "Ресейдің өкілдері жауапты" деп мәлімдеді. Әлиев Ресейден кінәсін мойындауды және осы оқиғаға кінәлілерді жазалауды талап етті. Ресей президенті Владимир Путин Әзербайжан ұшағының апатқа ұшырауына байланысты кешірім сұрағанымен, жауапкершілікті мойнына алған жоқ. Осыдан кейін Баку мен Мәскеудің қарым-қатынасы суып кеткен еді.
11
Тек ұшақ апатынан кейін тоғыз айдан астам уақыт өткенде, 2025 жылғы 9 қазанда Ресей президенті Владимир Путин Әзербайжан әуекомпаниясының жолаушылар ұшағы апатына Мәскеу жауапты екенін мойындап, Ресей өтемақы төлейтінін айтты.
![Ақтауда құлаған Әзербайжан жолаушы ұшағында болған Қазақстанның алты азаматы (біреуі - 11 жасар бала) түгел қаза тапты. Биыл қыркүйекте Ресей сыртқы істер министрлігі Ақтау маңындағы ұшақ апатынан қаза тапқандардың туыстары мен зардап шеккендерге өтемақы төлей бастағанын айтып, "рейстегі 62 жолаушының 46-сының жарақаты мен қазасы бойынша талаптар толығымен қанағаттандырылды: 15 ресейлік азаматтың – 7-іне; 38 Әзербайжан азаматының – 35-і үшін; 3 қырғыз азаматына; 6 қазақстандықтың біріне [өтемақы берілген]" деп хабарлаған.](https://gdb.rferl.org/6c058650-313d-483a-9a3f-372566c41f3f_w1024_q10_s.jpg)
12
Ақтауда құлаған Әзербайжан жолаушы ұшағында болған Қазақстанның алты азаматы (біреуі - 11 жасар бала) түгел қаза тапты. Биыл қыркүйекте Ресей сыртқы істер министрлігі Ақтау маңындағы ұшақ апатынан қаза тапқандардың туыстары мен зардап шеккендерге өтемақы төлей бастағанын айтып, "рейстегі 62 жолаушының 46-сының жарақаты мен қазасы бойынша талаптар толығымен қанағаттандырылды: 15 ресейлік азаматтың – 7-іне; 38 Әзербайжан азаматының – 35-і үшін; 3 қырғыз азаматына; 6 қазақстандықтың біріне [өтемақы берілген]" деп хабарлаған.
13
2025 жылғы 19 ақпанда үкіметтегі брифингіде Қазақстанның көлік вице-министрі Талғат Ластаев: "Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) талаптарына, стандарттарына және ұсынылған тәжірибеге сай, тергеуге бір жыл уақыт беріледі. Соған сәйкес, тергеу бойынша қорытынды есеп биыл желтоқсанға дейін дайын болуы керек", – деп мәлімдеген еді.