Алматы облысының орталығы Талдықорған қаласынан 50 шақырымдай жерде орналасқан Кәлпе ауылына "жақында Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев келмек". Ауыл тұрғындары президентті күтіп алуға қызу дайындалып жатқандарын айтады. Бұл ауылда президенттің әкесі Кемел Тоқаев дүниеге келген. Ал Қасым-Жомарт Тоқаев Алматы қаласында туса да, балалық шағының біраз бөлігі осы Кәлпеде өткен.
"БҰЛ – ТҰРҒЫНДАРДЫҢ ЖЕРЛЕСІНЕ ДЕГЕН ҚҰРМЕТІ"
Азаттық тілшісі Алматы облысы Жолбарыс батыр ауылдық округіне қарасты Кәлпе ауылына сәуірдің 27-сі күні барып қайтты. Алматыдан 300, Нұр-Сұлтаннан 1500 шақырымдай жердегі шалғай ауыл Қазақстанның бірінші президенті өкілеттігін тоқтатып, елде мерзімінен бұрын президент сайлауы жарияланғалы бері абыр-сабыр. Бірқатар кәлпелік биылғы наурыздың 20-сынан бастап президент қызметін атқаруға кіріскен және алдағы сайлауға билік партиясы ұсынған кандидат Қасым-Жомарт Тоқаевты қатты өзімсінеді. Саясаткердің өзі Алматыда туса да, оның әкесі, совет дәуірінде чекистерді дәріптейтін бірнеше шытырман оқиғалы көркем шығарма жазған жазушы Кемел Тоқаев осы ауылдан шыққан.
Ауылдың кіре берісінен басталатын теп-тегіс асфальт жолдың жаңадан төселгені көзге бірден көрінеді. Жол бойында кезіккен өзге ауылдарда көзге түспеген тіршілік нышаны Кәлпеде аңғарылады. Жол жөндеушілермен бірге бірнеше адам жаңа асфальтті сыпырып жүр. Олар өздерін "биржаданбыз" деп таныстырды. Әлеуметтік қамсыздандыру бөліміне "жұмыссыз" ретінде тіркелгендер өздерін осылай атайды. Аптасына бес күн, таңғы сегізден кешкі алтыға дейін түрлі жұмыс істейтін "биржалықтар" әр аптаның соңында сенбілікке және шығады. Көше тазалап жүргендердің айтуынша, ауылда "президент Қасым-Жомарт Тоқаев келеді" деп, бір айдан бері қарбалас.
- Осы ауылдың келінімін. Тұрып жатқаныма 25 жылдай болды. Тоқаев бізге қайын аға болып келеді. [Көшені] сыпырып жинап, сырлап, әктеп жатырмыз. Қолымызға берген жұмысты істеп жатырмыз, – дейді ауыл тұрғыны Зоя Асанбаева.
Азаттық тілшісі ауыл әкімдігіне де барды. Күн сенбі болғанымен әкімдік ашық екен. Кеңсе ішінен әлі кебе қоймаған сырдың иісі сезіледі. Іште жұмыс киімін киген бір топ әйел үстелді жағалай шай ішіп отыр. Маңдайы мен қолына, сырт киімдеріне әк дағы жұққан. Олар өздерін "әкімдік қызметкеріміз" деп таныстырды. Жұмысшылардың бірі "көшедегі ағашты әктеу үшін сенбілікке шыққан едік" деді. Кейін мұнда әкім Сержан Аңдасбаев та келді.
"Бес жылдан бері Жолбарыс батыр ауылдық округін басқарамын" деген ол тұрғындардың әлеуметтік жағдайын, күн көрісі мен кәсібі жайлы тәптіштеп айтып берді. Әкім ауылдағы қарбалас тірлік жайлы сұрақ қойған Азаттық тілшісіне "бұл - тұрғындардың жерлесіне деген құрметі" деп түсіндірді.
- Кез келген адам, былайша айтқанда кез келген саналы азамат, алыстан құрметті қонақ келсе, жан-жағын әдемілеп, етек-жеңін жинап, жақсы күтіп алуға тырысады. Енді жылдағыдан ерекше тазалық болса, бұл – тұрғындардың көзқарасы, тұрғындардың жерлесіне деген құрметі, - деді әкім.
Аңдасбаевтың сөзінше, Қасым-Жомарт Тоқаев балалық шағы өткен ауылға 2002 және 2007 жылы келіп кеткен. Ауыл әкімі Қазақстанның қазіргі президентін "негізі шыққан жерінен қол үзбеген азамат" деп сипаттады.
Кәлпе ауылында 2007 жылы Қасым-Жомарт Тоқаевтың әкесі Кемел Тоқаев атына көше берілген. Бұл көшенің жолы толық асфальтталып, ортасы арнайы ақ сызықпен бөлінген. Жол бойына жарық шамдары қойылған. Шарбақтары сымдай тартылған көше алыстан менмұндалап тұр. Ал осы көшемен қатар жатқан басқа көшелерде асфальт та, шам да жоқ.
Бұл көшелердің тұрғындары сөйлесуге құлықсыз. Жөн сұраған бірнеше адам ауыл ақсақалдары алқасының төрағасына баруы керегін айтып, жөн сілтеді.
Сәуірдің басында жергілікті БАҚ Кәлпенің орталық көшесін "Талдықорғаннан келген мердігер компанияның" шұғыл жөндей бастағанын хабарлаған. Ал әкім Сержан Андасбаев: "Жол жөндеп жатқан мердігерлер былтыр аяқтай алмай кеткен жұмыстарын жалғастырып жатыр. Тоқаевтың сапарына оның еш қатысы жоқ" деген.
"БҰРЫН АУЫЛДАҒЫ ЖОЛ ЖҮРУГЕ КЕЛМЕЙТІН"
Ауыл тұрғындарынан Тоқаев жайлы сұраса, онымен туысқан, рулас екендерін айта бастайды. Кейбірі арнайы бұрылып келіп, "Тоқаев келді ме?" деп сұрап жатты. Тұрғындардың көбі жолдың жөнделіп, аула қоршауының боялғанына, ауылдың ретке келіп қалғанына қуанышты.
- Бұрын ауылдағы жол шұрық-тесік еді, жүруге келмейтін, - дейді тұрғындардың бірі.
Азаттық тілшісі орталық көшенің бойында орналасқан үйлердің біріне бас сұқты. Үй иелері ауласындағы бірнеше сотық жерге жүгері сеуіп, бетін трактормен тегістеп жүр. Тағы бір жерге картоп егіп қойған.
- Өткен жылы қызылша егіп едік. Бірақ үсік жүріп, шығынға ұшырадық. Биыл жүгері септік. Күйеуіміз екеуміз де ешқандай жұмыс істемейміз. Мал да жоқ. Мал ұстағанымен, оны бағатын жер де жоқ. Айналаның бәрі егістік. Ал ауылда бір айдан бері жұмыс қызу. Ауылға президент келеді деп, бір айдан бері дайындалып жатыр, - дейді Самал Бабыкенова есімді тұрғын.
Әкім Сержан Аңдасбаевтың сөзінше, ауылда жайылымның жоқтығынан тұрғындардың көбі қызылша егеді. Ауыл басшысы өткен жылы 800 гектар жерге қызылша еккендерін, биыл да сол мөлшерде болатынын жеткізді.
Бірақ ауыл тұрғыны Күлән Жүнісова былтыр қызылшаны өткізе алмағандарын, өнімнің көбі қар астында қалып қойғанын айтты.
- [Қант қызылшасын] егуі егеді ғой. Еңбектенсе шығады. Бірақ сол еңбекті бағалап, қант қызылшасын жинағаннан кейін қабылдайтын дұрыс жер болса дейміз. Былтыр қант зауыты жай ашылды да, тұрғындар қиналып қалды. Ақыры қант қызылшасы үсіп, қардың астында қалды. Көп адам пайда емес, зиян шекті. Осы мәселе шешілсе дейміз. Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаевтың өз ауылына деген көзқарасы дұрыс болып, осы мәселелерді шешіп берсе деп тілейміз. Балаларымыздың да табысы дұрысталар еді,- дейді ол.
Ауыл әкімдігінің дерегінше, Кәлпеде 1800-ге жуық адам тұрады. Диханшылықпен айналысатын 86 шаруашылық бар. Ауылдың негізгі күнкөрісі – қызылша.
Кәлпеліктер президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың нақты қай күні келетінін білмейді. Бірақ тұрғындар "Кәлпеге президент мамырдың басында келеді екен" деп естіген.
Қазақстанның бірінші президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың билігі тұсында да оның Алматы облысындағы туған ауылы Шамалғанға мемлекет ерекше назар аударған еді. Төңірегіндегі елді мекендермен салыстырғанда инфрақұрылымы айтарлықтай жақсарған Шамалғанда 1999 жылғы мамыр айында Қазақстан тарихындағы "алғашқы ауыл әкімінің сайлауы" да өткен. Бірақ бұл саяси науқан сиырқұйымшақтанған күйі тарихқа айналған.
ПІКІРЛЕР