Қазақ даласындағы дәстүрлі сауат ашу мектептері 19-ғасырдың екінші жартысынан бастап арнайы мектептерге ұласа бастаған. Алғашқы мектепті Бөкей ордасында 1841 жылы Жәңгір хан ашқан. Ыбырай Алтынсаринның өтінішімен патша өкіметі 1860 жылы қазақ балаларына арналған бастауыш мектеп ашуға рұқсат беріп, 1864 жылы алғашқы мектеп ашылды. Ыбырай Алтынсарин «Бір Аллаға сыйынып, кел, балалар, оқылық!» атты өлеңін сол кезде жазған еді. Азаттық ұсынған фотосуреттерден 19-ғасырдың екінші жартысында пайдаланылған мектеп парталарының үлгісі советтік кезеңде де қолданылғаны көрінеді.
Қазақ мектебінің фотошежіресі
1
Бөкей Ордасында ашылған оқу орындарының бірі. 19-ғасырдың екінші жартысы.
2
Бөкей Ордасында ашылған оқу орындарының партасы. 19-ғасырдың екінші жартысы.
3
Торғай өңірінде Ыбырай Алтынсарин салдырған мектептердің бірі. 19-ғасыр.
4
Киіз үйдегі дәріс. 19-ғасырдың соңы, 20-ғасырдың бас кезі.
5
Николай Хлудовтың картинасы. Шыбық ұстаған молда. 20-ғасырдың бас кезі.
6
Ауыл мектебі. 19-ғасырдың соңы, 20-ғасырдың бас кезі.
7
Сабақ үсті. Қазақ ССР-і, 1945-1950 жылдар.
8
Орта мектептегі мұғалімдер кеңесі. Советтік Қазақстан, 1945-1950 жылдар.
9
Орта мектептегі сынып сағаты. Қазақ ССР-і, 1945-1950 жылдар.
10
Оқушылармен сөйлесіп отырған ауыл мұғалімі. Қазақ ССР-і, 1950 жылдардың соңы.
11
Мектеп ұжымымен кездесуге келген жазушы Сәбит Мұқанов (ортада). Советтік Қазақстан, 1960 жылдар.
12
Сабақ өткізіп отырған мұғалима. Советтік Қазақстан, 1960 жылдар.
13
Егіс алқабында жұмыс істеп жүрген мектеп оқушылары мен мұғалімдер. Советтік Қазақстан, 1970 жылдар.
14
Әліппемен қоштасу. Советтік Қазақстан, 1980 жылдар.